Preek over 1 Timoteüs 2:1-7

2013-10-20 v.m.

Ds. A. van der Dussen

Het eerste gebod: “Vereer naast Mij geen andere goden!”

Liturgie:

♪ Opwekking 407 – O, Heer mijn God
♪ Psalm 33: 1, 2
♪ E 5 – Als een hert dat verlangt naar water
♪ Gezang 335: 9
♪ Opwekking 599 – Nog voordat je bestond
1 Timoteüs 2: 1-7
♪ E133 – Machtig God, sterke Rots
♪ Psalm 98: 1, 3, 4

Eén God

Vorige week heb ik benadrukt, dat in de tien geboden het evangelie verstopt zit, de troostvolle, bemoedigen verzekering van God dat Hij er voor ons is. Vanmorgen nemen we de proef op de som bij voor de eerste gebiedende wijs:
Vereer naast mij geen andere goden.
Zit daar het evangelie in verstopt? Nou en of! Wat God hier tegen ons zegt is uitnodigend, beschermend: Bedenk daarbij één ding: er zijn goden volop, als wij toelaten dat dingen of mensen goden worden. Ik geef een definitie van een god.
Een god is: Die woorden ‘ultiem’ en ‘uiteindelijk’ zijn belangrijk. Als je leunt op je partner hoeft dat nog niet te betekenen dat hij of zij je god is. Iemand kan zijn of haar leven wijden aan de wetenschap zonder dat dat afgoderij hoeft te worden. Je laat pas toe dat iets of iemand een god wordt, wanneer je er je ultieme houvast in zoekt, en als niets of niemand uitgaat boven datgene waarvoor je leeft. Zo gezien vinden we de goden in onze samenleving in overvloed terug. Sommige mensen léven voor voetbal. Voetbal is hun alles. Of voor hun gezin. Of voor de wetenschap. Er zijn mensen die zich ten diepste alleen maar veilig voelen doordat zij geld hebben. Of een partner. Of – daar heb je ‘m weer! – gezien de in hun ogen veelbelovende ontwikkelingen in de wetenschap. En dat nu is waar God de HEER zich in het eerste gebod zich tegen keert. Waarom? Niet om ons dwars te zitten, maar omdat Hij het ons niet gunt dat wij in een gat vallen of anderszins bedrogen uitkomen. In het eerste gebod zit zijn lieflijke evangelie verstopt: “Neem toch geen genoegen met mensen of menselijke dingen. Niemand geeft het houvast dat Ik geef. Je kunt aan niemand beter je leven wijden dan aan mijn Koninkrijk.” Ja, want je partner kan je zomaar ontvallen. En dan? De wetenschap – daar kom je minder ver mee dan menigeen denkt. Wetenschapsfilosofen worden niet moe te benadrukken dat aan álle wetenschap de menselijke beperktheid meer eigen is dan ons lief is… En voetbal? Een leuk spel. Maar o, wat kun je bedrogen uitkomen als je daaraan uiteindelijk je leven wijdt. Want hoezeer wordt het spel bedorven door machtsspelletjes en het grote geld. En afgezien daarvan – het zal toch niet waar zijn dat sommige mensen alleen maar op aarde zijn voor voetbal? Dan zou het leven een wel heel schrale zin hebben… Je kunt zeggen: “Ach, laat iedereen maar voor zichzelf bepalen wat houvast geeft en zinvol is. Laat toch ieder in zijn waarde…” Maar dan zijn er net zoveel goden als mensen… Inderdaad is dat wat veel mensen denken vandaag de dag: ieder geeft zijn eigen leven zin, en zoekt op eigen wijze vaste grond onder de voeten. Dat kan niemand voor de ander bepalen. En dus zijn er inderdaad zoveel goden als er mensen zijn. Maar Paulus zegt, en het klinkt als trompetgeschal dat de wereld wakker schudt : “Er is maar één God, onze redder die wil dat alle mensen worden gered.” (I Timoteüs 2:5a, 3b, 4a) Tegen alle zeven miljard mensen zegt de HEER dus hetzelfde: “Zoek toch nergens anders je houvast dan bij Mij. Verafgood geen mensen. Of voetbal. Of de wetenschap. Wijd je leven uiteindelijk aan mijn koninkrijk. Dan zul je niet bedrogen uitkomen.”Een mooie uitwerking daarvan vond ik bij Paus Franciscus. Hij heeft onlangs gezegd:

Ik geloof in God. Niet in een katholieke God – een katholieke God bestaat niet. God bestaat. (NRC Handelsblad 9 oktober 2013)

Wat had hij gelijk. Er is ook geen protestantse god, of een Islamitische. Er is één God: het eeuwige houvast voor alle mensen. Dat is dus het eerste gebod, voor íedereen: “Stel op niemand zo je vertrouwen als op God de Heer. Hij is het waard! ” Daarom is het goed als u eens de tijd neemt om naar binnen te keren en uzelf ernstig af te vragen: ‘Hoe zit dat bij mij? Vind ik mijn ultieme houvast bij God of bij iets of iemand anders? Leef ik uiteindelijk voor zijn koninkrijk of voor iets anders?”

Eén middelaar

Paulus zegt er nog iets bij:

“Er is maar één God, en maar één bemiddelaar tussen God en mensen, de mens Jezus Christus, die zichzelf gegeven heeft als losgeld voor allen.”

Dat klinkt vreemd: losgeld… Maar denk eens aan de voetballerij. Hoe komt een club aan topvoetballers? Die moet ze kopen. Dat heet een ‘transfer’. Als je genoeg miljoenen betaalt, gaan ze voetballen voor jouw club. Hoe beter de voetballer, hoe duurder hij is. Wat Paulus hier zegt is dit: God wil de Vader zijn van alle zeven miljard mensen. En daarom wil Hij ze allemaal opkopen. Het is één geweldige transfer: Jezus heeft zichzelf gegeven als Middelaar, met de bedoeling dat álle mensen in Gods team komen spelen. Zo is dus iedereen voor God oneindig veel waard. Ook jij. Dat maakt het zo de moeite waard om op niets of niemand zo je vertrouwen te stellen als op de Heer. Hij wil de hoogste prijs voor jou betalen. Kun je bij iemand in betere handen zijn dan bij de God die zóveel investeert in mensen? Kan iemand je meer vertrouwen inboezemen dat de God die voor álle zeven miljard mensen even veel over heeft? Ik roep jullie allemaal op om niets of niemand zo hoog te hebben als deze God. Ga akkoord met deze transfer! Ga in Gods team spelen!

Voor allen

Nog één ding. Wat Paulus hier zegt is radicaal doordat het zo universeel is. Voor álle mensen heeft Christus Jezus zichzelf gegeven. Ook voor moslims dus. En voor atheïsten. Voor ex-gereformeerden. En voor Nederlands Gereformeerden. En voor hindoes. En voor drugsgebruikers. En voor door en door geseculariseerde Nederlanders. Voor álle mensen. Ik wil u vragen om straks, buiten, aan deze tekst terug te denken. Wie u ook ziet, denk aan deze tekst:

Christus heeft zichzelf gegeven als losgeld voor állen.

Sla er dan vervolgens acht op wat dat met u doet. Want als je naar mensen kijkt in de overtuiging dat Christus zichzelf gegeven heeft als losgeld voor hen, zou dat je dan onberoerd kunnen laten?
Amen.

N.B. Indien U een preek anders dan voor uzelf wilt gebruiken, stelt ds. van der Dussen een e-mailbericht aan hem op prijs. Wil hem ook vermelden als bron van de preek.