Preek over Psalmen 103:1, 8

2011-10-30 v.m.

Ds. A. van der Dussen

 

Liturgie:

♪ E173 – Van waar de zon opgaat
♪ Gezang 20: 1, 2, 3
Psalmen 103
♪ Psalm 145: 3
♪ Gezang 15: 2
♪ E177 – Voor uw liefde, Heer Jezus, dank U wel
♪ E142 – Mogen de woorden van mijn mond
♪ Psalm 111: 6

Inleiding

Wat kun je jezelf soms tegenvallen.
Nu zegt Psalm 103 troostend: “Wanhoop niet. Want hoe is God voor jou?

Liefdevol en genadig is de HEER,
Hij blijft geduldig en groot is zijn trouw.”

Het is een soort refrein, dat je op heel wat plekken in het Oude Testament kunt aantreffen (daarover in een volgende preek meer). In de vertaling van het NBG van 1951 klinkt het zo:

Barmhartig en genadig is de HERE,
lankmoedig en groot van goedertierenheid.

Een refrein gaat in je hoofd zitten. Je hoeft niet meer in je boekje te kijken om het mee te zingen. Deze woorden willen zich in je hart nestelen. Af en toe zeg je het tegen jezelf, als je weer eens teleurgesteld bent in jezelf:

Liefdevol en genadig is de HEER,
Hij blijft geduldig en groot is zijn trouw.

Ik ga die woorden met u na en breng ze op deze avondmaalszondag in verband met wat onze Heer Jezus voor ons heeft gedaan.

Liefdevol

Dat woord hoef ik niet toe te lichten – Psalm 103 geeft zelf de toelichting in vers 13:

Zo liefdevol als een vader is voor zijn kinderen,
zo liefdevol is de HEER voor wie Hem vrezen.

Jezus komt op dit beeld terug in de gelijkenis van de verloren zoon:

De vader rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem. (Lucas 15:20)

Die zoon: ben jij dat niet, jij, die jezelf zo tegenvalt? De Vader valt je om de hals en zegt: “Hier: eet wat. Drink wat.” Je bent welkom bij Hem aan tafel. Het gemeste kalf wordt geslacht. God offert het liefste wat Hij heeft – voor jou.

Genadig

Dit is een van de bekendste woorden van de Bijbel. Een beeld helpt om de betekenis ervan te ervaren. Het is de beeldspraak van ‘genade vinden in de ogen van…’ Zie bijvoorbeeld Genesis 6:8 en Exodus 33:12 (vertaling NBG 1951). ‘Genade’ heeft te maken met de manier waarop iemand van wie je afhankelijk bent, naar jou kijkt. Aanvankelijk kijkt hij wat stroef om zich heen. Dan ziet hij jou. Wat gebeurt er? Z’n ogen lichten op. Hij lacht naar je en zegt: “Wat kan ik voor je doen?” Zo heeft Jezus naar de moordenaar aan het kruis gekeken. Zo kijkt Hij naar jou, als je jezelf zo tegenvalt. Zijn ogen lichten op als Hij je ziet. Je kunt op Hem rekenen – toch!

Geduldig

Het woord dat door de NBV vertaald wordt met ‘geduldig’ werd in de vertaling van het NBG van 1951 weergegeven met ‘lankmoedig’. Daarmee wordt gedoeld op de houding van iemand die zichzelf bedwingt. Zie Spreuken 19:11:

Een verstandig mens houdt zijn woede in toom,
het siert hem als hij fouten door de vingers ziet.

Zo gezien heeft ‘geduld’ dus met verdragen te maken. Jezus was op die manier geduldig, vgl. I Timoteüs 1:16. Hij heeft veel van ons verdragen. Zie gezang 187:1:

Daar gaat een lam en draagt de schuld
der wereld met zich mede;
het boet in eindeloos geduld
voor al wat wij misdeden.

Val je jezelf tegen? Verlies je je geduld met jezelf? De Heer niet.

Groot is zijn trouw

De Heer is niet gemiddeld trouw. Hij is supertrouw. God is extreem loyaal aan zijn kinderen. Dat heeft te maken met zijn vergeving. Zie vers 11 en 12, waar het woord ‘trouw’ opnieuw opduikt:

Zoals de hoge hemel de aarde overspant,
zo welft zich zijn trouw over wie Hem vrezen.
Zo ver als het oosten is van het westen,
zo ver heeft Hij onze zonden van ons verwijderd.

Zo trouw was Jezus aan zondige mensen. Hij verbond zich aan hen. Dat werd Hem niet in dank afgenomen, vgl. Lucas 15:2; 19:7. Maar Hij zwichtte niet voor die druk en bleef trouw aan de mensen aan wie Hij zich verbond. Uiteindelijk heeft Hij er de hoogste prijs voor moeten betalen: zijn leven. Inderdaad: extreem loyaal is de Heer Jezus aan ons. Het avondmaal drukt ons dat op het hart. Val je jezelf tegen? Weet dat God supertrouw is.

De HEER prijzen

Het refrein dat ons dit alles wil inprenten, staat middenin een psalm waarin de HEER geprezen wordt. Psalm 103 begint niet voor niets met de aansporing:

Prijs de HEER, mijn ziel

Het is goed om jezelf tot de lofprijzing van hem aan te sporen, juist wanneer je jezelf tegen valt. Want daarmee kun je de mismoedigheid doorbreken. Zit je in een cirkel van sombere gedachten? Kom daar dan uit, door je aandacht te richten op God! Laat je erdoor bemoedigen dat Hij liefdevol is, en genadig, en geduldig, en groot in zijn trouw. Houd op met jezelf aan te klagen, en roem Hem om zijn goedheid. Dat hoeft niet altijd met een daverend halleluja te gebeuren. In een lied staat de regel:

Mijn lippen stamelden uw lof. (Psalm 63:2 berijmd)

Ja, je kunt God stamelend en aarzelend prijzen. Je kunt bescheiden beginnen. Maar begin wel! Por jezelf op:

Prijs de HEER, mijn ziel

Dan doorbreek je de cirkel van mismoedigheid. Dat is goed voor jezelf. En Hij zal het fijn vinden. Amen.

N.B. Indien U een preek anders dan voor uzelf wilt gebruiken, stelt ds. van der Dussen een e-mailbericht aan hem op prijs. Wil hem ook vermelden als bron van de preek.