Preek over Psalmen 27:14

2007-05-13 v.m.

Ds. A. van der Dussen

Moedig zijn

Liturgie:

Inleiding

Moment voor de kinderenHebben jullie wel eens een regenworm gezien? Hebben jullie er wel eens een gevoeld? Hebben jullie er wel eens een in je mond gehad? Ik weet van een paar kinderen, die deden een wedstrijd. Een vroeg aan een jongetje of hij durfde die regenworm een tijdje in zijn mond te doen. Wat denk je: was ie zo dapper om het te doen? Ik kan je vertellen dat ie het deed! Doen jullie wel eens iets waar durf voor nodig is? Vanmorgen gaat het in de preek over 'iets durven' over: moedig zijn.Voorbeelden- Straks ga je op kamer wonen. Je verheugt je erop: eindelijk zelfstandig. Eindelijk ben je af van die domme regels! Maar je zier er ook wel een beetje tegenop. Hoe zal dat gaan, straks, op eigen benen, in een vreemde stad? Zelf voor de was zorgen? Op jezelf teruggeworpen? Ergens deins je ook terug. Je hebt ook moed nodig als je straks op kamer gaat wonen.- De huisarts beveelt je aan om in therapie te gaan. Dat is het laatste waar je op zit te wachten. Daar heb je absoluut geen zin in. Jij in therapie? Kom nou. Maar diep in je hart weet je dat het nodig is. Je schrikt ervoor terug, maar je weet dat het beter is om een afspraak te maken. Je hebt moed nodig.- Je bent oud, heel oud. Je voelt je lichaam. Steeds meer vrienden en vriendinnen om je heen overlijden. Jij wilt langzamerhand ook wel. Maar tegelijk - moet je er niet aan denken. Sterven - hoe zal het zijn? Je weet: de Heer zal bij mij zijn. Toch heb je moed nodig om die laatste stap te zetten.Ik herinner me een gepensioneerd zeekapitein. Hij vertelde nooit sterke verhalen, en daardoor was ie zo overtuigend als ie wat vertelde. Hij vertelde me een keer over een storm op zee. Hij zei: "Dominee: dan ging ik altijd recht op het gevaar af." Ik meen dat hij het mij vertelde toen hij een operatie moest ondergaan.

1. Oorlog

Vanmorgen doe ik een appèl op u en jullie allemaal om moedig te zijn. Ik ontleen dat aan psalm 27. In de berijming:

Wees dapper, hart!

In de NBV:

Wees dapper en vastberaden!

Nu is dit eigenlijk taal die in tijden van oorlog werd gebruikt.Zo komt precies dezelfde uitdrukking voor in Deuteronomium 31. Het wordt ook tegen Israël gezegd (vers 6), en daarna tegen Jozua (vers 7):

Wees vastberaden en standvastig - ofwel: wees dapper en vastberaden!

Jozua is generaal. Hij moet voorop gaan in de veroveringstocht. Israël vormt zijn leger. Met andere woorden: dit is een militaire operatie. Als je ooit moed nodig hebt, dan in een oorlogssituatie. Denk aan de jongens en meiden in Uruzgan. Israël deinst terug. Er wonen daar sterke volkeren, tot de tanden gewapend. Jozua deinst terug: hoe moet het zonder Mozes! Maar Mozes zegt; "Vooruit! Op het gevaar af! Moedig zijn!" Vanuit deze oorlogssituatie komt de oproep om moedig te zijn in psalm 27 terecht. Daar is het geen oorlog. Zie vers 3:

Al woedde er een oorlog tegen mij...

Dat is dus niet het geval. Maar er zijn wel vijanden, 2,6. Dat wil zeggen: ook in het gewone leven moet je je als gelovige soms de houding van een militair eigen maken. Psalm 27 is ons vertrouwd als een lied dat spreekt van het schuilen bij de HEER, zie vers 5. Dat is een belangrijk motief in het geloof: schuilen; geborgenheid zoeken bij God. Maar dat is dus niet het enige. Tegenover 'schuilen' staat ook: recht op het gevaar af. Het zijn twee polen. De ene pool heeft te maken met onze behoefte aan troost. De andere pool heeft te maken met onze vitaliteit. Zou houdt de psalm het niet enkel bij 'schuilen', maar eindigt zij met een aansporing om moedig te zijn.

2. Deugd

Vaak word gedacht dat 'moed' een eigenschap is. Je bent het of je bent het niet. Maar dat is slechts de helft van de waarheid. 'Moed' geldt in de Griekse cultuur allereerst als een deugd. Een deugd is een houding die je kunt aanleren en die prijzenswaardig is. Zo is ook 'rechtvaardigheid' een deugd, en 'wijsheid'. 'Moed' bestaat in een houding van zelfoverwinning. Wie zich de deugd van de moed eigen maakt, neemt steeds weer het besluit, om niet toe te geven aan gevoelens van vrees, aan de drang om hard weg te lopen. Zo is het ook in psalm 27. De dichter spoort zichzelf aan om dapper te zijn vanuit zijn vertrouwen op God.

Wacht op de HEER.
Wees dapper en vastberaden.
Ja, wacht op de HEER.

Moed is in de Bijbel een geloofshouding. Het is een deugd die je jezelf kunt aanleren vanuit je vertrouwen op God. Zo is het ook in Deuteronomium 31. Niet zo bang, Israël, Jozua: de HEER gaat met jullie mee en voor jullie uit! (vers 6,7) Zo is 'dapperheid' ook een echt christelijke deugd. Het staat je als christen goed, om moedig te zijn. Misschien heb je een vreesachtige aard, ben je van nature geneigd om voor enge dingen hard weg te lopen. Juist dan heb je de kans om moed te ontwikkelen. Want dan gaat het erom dat je jezelf overwint. En dat kan vanuit je geloof. De HEER gaat toch met je mee? De HEER gaat toch voor je uit? Je staat er niet alleen voor. Vooruit, op het gevaar af! Als een soldaat van Jezus Christus (II Timoteüs 2:3).

3. Wanneer nodig?

Je moet leren ontdekken wanneer je moed nodig hebt. Je bent met vrienden aan het stappen. Je hebt gedronken. Je weet: nu moet ik stoppen. Realiseer je op dat moment: "Nu heb ik moed nodig om te zeggen: ik stop." Je bent de enige in je klas die gelooft. Er wordt lelijk gedaan over het geloof. Je voelt dat je er buiten komt te staan als je niet meedoet. Besef op dat moment: "Nu heb ik moed nodig, om niet mee te gaan doen, om de eenling te zijn die wél gelooft." Je moet met iemand een lastig gesprek voeren. Je hikt er tegen aan. Je bent bang voor een conflict. Je hebt de neiging om het uit te stellen, maar je hebt het al zo vaak uitgesteld... Besef op dat moment: "Ik heb moed nodig." Er breekt een nieuwe, verdrietige fase aan in je leven. Je wilt er eigenlijk niet aan. Je hebt heimwee naar het verleden. Je hebt de neiging om te blijven hangen, om het nieuwe terrein niet te betreden, Besef: "Nu wordt moed van mij gevraagd." Broeders en zusters in de Heer: ontdek, op welke momenten het nodig is dat je tegen jezelf zegt:

Wees dapper, hart!



Amen

N.B. Indien U een preek anders dan voor uzelf wilt gebruiken, stelt ds. van der Dussen een e-mailbericht aan hem op prijs. Wil hem ook vermelden als bron van de preek.