Preek over Psalmen 27

De eerdere twee preken over dit onderwerp gingen over onszelf als gelovigen: hoe zeker kunnen wij zijn in het geloof, en hoe gaan wij om met onzekerheid en twijfel? In deze derde en laatste preek ga ik naar de andere kant, naar datgene waarvan we zeker kunnen zijn. Ik wil nagaan, op welke dingen en op welke mensen je echt altijd staat kunt maken. Wat staat er vast in het leven? Het bijbelse antwoord op die vraag is niet onduidelijk. Waarvan we echt zeker kunnen zijn? Overal in de Bijbel wordt klaar en duidelijk geantwoord: "Alleen van God."

Zo'n antwoord staat haaks op het aanvoelen van veel mensen. Immers, voor veel mensen is nu juist het bestaan van Gód twijfelachtig, terwijl andere dingen als een paal boven water staan. Wat er echt vaststaat? Nou, dat water bij 0 graden Celsius bevriest, en dat Hitler miljoenen Joden heeft laten vergassen, en dat een mens niet ouder kan worden dan 120 jaar. Dat staat allemaal vast. Daar kun je zeker van zijn, en van honderd duizend andere feiten als deze. Dat is het ijzeren frame van onze werkelijkheid. Maar of God er is, en of je wat aan Hem hebt: dat is helemaal niet zo zeker. De een zegt van wel, de ander van niet. En wie zal uitmaken wie er gelijk heeft? Daarom is de Bijbel zo tegendraads. Want nogmaals, die wordt niet moe te herhalen dat de grootste zekerheid die wij mensen kunnen hebben in God ligt. De keerzijde daarvan is, dat wat wij 'vast en zeker' vinden, voor de Bijbel zo zeker niet is. Op een markante manier wordt dat tot uitdrukking gebracht in Deuteronomium 32:22. Daar gaat het over Gods boosheid over de zonde van Israël. In dichterlijke taal wordt beschreven hoe die boosheid als een vuur alles verbrandt. Het gaat me om de slotregel van dat vers:
Wat zijn 'de grondvesten der bergen'? Dat zijn de fundamenten van zeg maar de Himalaya en de Alpen. Die gelden als toonbeeld van wat vast staat. Zij zijn als het ware het symbool van dat ijzeren frame van de werkelijkheid. En zie daar: als God in zijn boosheid de aarde aanpakt, dan begeven zelfs die fundamenten het. Met andere woorden: wat voor ons onwrikbaar vast staat, kan bij God gaan wankelen. Dat frame van onze werkelijkheid is helemaal niet zo van ijzer als wij denken. De werkelijkheid is niet meer dan schepping. Zij rust in de Schepper. Zo ligt het meest basale in Hem. Je treft het ook aan in de evangeliën:
Zoek je absolute zekerheid? Dan zul je alleen bij God niet teleurgesteld worden. Zie psalm 18:32:
In deze lijn is ook het lied gedicht dat vanmiddag centraal staat, psalm 27. Kijk eens naar vers 10:
De zorg van onze vader en moeder: die is basaal in ons leven. Toch is er iets dat daar boven uit gaat, dat nóg basaler is:de zorg en liefde van God. Het is een opvallende omkering. In de beleving van veel moderne mensen is vaak het omgekeerde het geval. Voor hen is bijvoorbeeld de liefde en steun van mensen in tijden van verdriet meer een basis om op terug te vallen dan de liefde van God. Het is goed om te zien hoe anders dat in psalm 27 is, en niet alleen daar. Ook volgens psalm 118:8,9 kun je meer zeker zijn van God dan van mensen.

Al deze teksten maken duidelijk, dat voor de Bijbel het ijzeren frame van onze werkelijkheid door iets anders gevormd wordt: door God en zijn beloften en zijn daden. Vandaar dat je in de Bijbel zo vaak uitingen van totale gerustheid in God aantreft. Zie weer psalm 27.
Zie goed, hoe deze geloofszekerheid te maken heeft met het besef dat God zelf de meeste zekerheid en vastheid biedt. De dichter heeft het niet over zichzelf, maar over God. Dat is zijn gerustheid: dat hij de allerstevigste basis gevonden heeft die er is. Dat bedoelen we in de kerk dan ook met geloofszekerheid: ontdekken dat God de grootste zekerheid is die er is, en je daadwerkelijk aan Hem toevertrouwen. Dat je daarbij steeds te maken hebt met twijfels en kleingeloof in je hart, blijft overeind staan. Dat er geen mathematische zekerheid over die rots te krijgen is, eveneens. Maar afgezien daarvan, dat je zelf zo weifelmoedig kunt zijn - geloven begint met de erkenning dat God degene is van Wie we het meest zeker kunnen zijn. Hij is meer solide dan wat ook.

Willen wij tot die bijzondere geloofszekerheid komen, dan is nodig dat wij wezenlijk anders tegen de werkelijkheid leren aankijken. God je meest basale zekerheid laten zijn: dat gaat alleen als je voortdurend tegen dat moderne gevoel inpraat dat niks vaster staat dan het ijzeren frame van honderdduizend feiten in onze werkelijkheid. Als je met God leeft leer je dat dat betrekkelijk is. Zelfs 'dood zijn' staat bij God minder vast dan wij dachten! Hoe het kan komen tot zo'n andere kijk op de werkelijkheid? Uiteindelijk leren we die het beste van de Here Jezus zelf. Hij bracht het volmaakt in praktijk, het gerust zijn enkel en alleen in God. Hij was voor niemand bang. Hij leefde echt met God als zijn diepste zekerheid. Zo kon Hij zelfs de dood aan. Daarin is Hij een totaal ander mens dan wij. Het zal erom gaan dat wij van Hem leren op deze nieuwe manier tegen de werkelijkheid aan te kijken. Dan zullen wij kunnen komen tot die wonderlijke zekerheid en gerustheid in God, waar de psalmen zo vol van zijn.

Amen