Preek over Lucas 23:47

Een theoloog die de film The Passion of the Christ had gezien, vertelt het volgende. Hij sprak na afloop drie islamitische jongens die enthousiast reageerden:"Bidden voor je vijanden, dat kan eigenlijk helemaal niet. En toch doet hij dat." De theoloog geeft als commentaar:"Deze film maakte voor hen duidelijk dat Jezus niet zo maar iemand was." Hij merkt vervolgens op:"Juist dan is het jammer dat de verkondiging en het leven van Jezus niet meer in beeld zijn gebracht." (NRC 3/4 april 2004, blz. 15) Dat is waar. Jezus´ sterven kan niet losgeweekt worden van zijn leven. Het is één geheel. Zijn sterven spreekt alleen tegen de achtergrond van zijn leven. Maar dat betekent volgens het evangelie naar Lucas ook, dat zijn sterven op een of andere manier het hoogtepunt is van zijn leven. Daarom is het niet toevallig, dat die drie islamitische jongens geïmponeerd waren door Jezus, juist toen hij stierf. Hun reactie sluit naadloos aan bij die van de Romeinse centurio (= aanvoerder van een militaire eenheid van 100 soldaten) waarover Lucas vertelt. Bij hem datzelfde enthousiasme:"Werkelijk, deze mens was een rechtvaardige!" Daarbij valt op dat hij God daarom loofde. In het evangelie naar Lucas wordt vier keer eerder bericht dat mensen God loofden: - na de genezing van een verlamde - na de opwekking uit de doden van de jongeman te Naïn - na de genezing van een vrouw die verkromd was - na de genezing van een melaatse. De dood van Jezus komt zo dus in een verheugend kader te staan! Dit is voor de centurio geen drama waarover geweeklaagd moet worden, maar een wonder - het vijfde! - waarvoor God geprezen moet worden.

Moet je er buitenstaander voor zijn, om in te zien dat de dag van Jezus´ marteldood Goede Vrijdag is? Het is wel opvallend, dat eerder in het evangelie naar Lucas óók al een centurio scherp inzicht toonde in de betekenis van Jezus. In Lucas 7: 1 - 10 wordt verteld over een centurio wiens slaaf op sterven lag. Als Jezus hem hoort spreken, zegt Hij verbaasd:"Ik zeg jullie, zelfs in Israël heb ik niet zo´n groot geloof gevonden!" (7: 9) Het is alsof Lucas hier, bij het sterven van Jezus wil zeggen:"Luister opnieuw goed naar die Romeinse militair. Het zou niet voor het eerst zijn dat uit die hoek de waarheid klinkt!"

"Deze mens was een rechtvaardige," zegt de centurio. Wil hij zeggen dat Jezus onschuldig ter dood was veroordeeld? Dat ook. Maar dat alleen geeft geen reden tot lofprijzing, eerder tot melancholie. Dat woord ´rechtvaardige´ houdt meer in, is positiever. Later zal het zelfs dienen ter aanduiding van de Messias, vgl. Handelingen 3: 14; 7: 52. Vgl. Jesaja 53: 11:Mijn dienstknecht zal zich een rechtvaardige tonen voor velen, Hun zonde laadt hij op zich.Dat zal de centurio allicht niet geweten hebben. Maar hij heeft gezien hoe de stervende Jezus zich de Redder betoonde van de misdadiger aan het kruis. En hij heeft gehoord hoe Jezus bad voor zijn vijanden. En hij was er tenslotte getuige van dat Jezus zich toevertrouwde aan de Vader. Toen loofde hij God, omdat hij voelde: "Hier sterft niet slechts een martelaar; hier worden mensen gered; hier volbrengt iemand rechtvaardige daden." De centurio zag iemand die niet maar slachtoffer was; hij zag een Jezus die actief was in zijn sterven, op een onwaarschijnlijk betekenisvolle manier. Hij zag temidden van afschuwelijke gewelddadigheid wonderbare rechtvaardigheid. Zo begrepen die drie Islamitische jongens het ook:"Dit is niet zo maar iemand!!"

Later is men dieper gaan zien. Men ging zich de tekst van Jesaja 53 herinneren:
Men ging samenhang vermoeden tussen het sterven van Jezus, en zijn liefde voor zijn vijanden. Hij bidt voor hen, ómdat Hij hun zonden op zich laadt. Hij sterft voor hen, ómdat Hij hen wil redden. De centurio weet dat allemaal nog niet. Maar wat hij wel weet is dat hij zo´n vijand wás. Een Romein. Medeverantwoordelijk voor Jezus´ marteldood. Die islamitische jongens verstaan zichzelf ook als vijanden van de Joden. Moet je soms eerst een vijand zijn, om te bevatten dat Jezus´ sterven een wonder was? In de normale wereld verbrijzel je je vijanden. In de normale wereld verbrijzelt Gód zijn vijanden. Maar Jezus zegt tegen zijn discipelen:"Wég met dat zwaard," en Hij geneest zijn vijand. Maar dat is toch riskant? Dan ga je er toch zélf aan? Ja, dan ga je er zelf aan. Dat wist Jezus. Dat was: zijn missie. Er zelf aan gaan, om zijn vijanden te behouden. Dat ziet de centurio voor zijn ogen gebeuren.Mijn dienstknecht zal zich een rechtvaardige tonen voor velen, Hun zonde laadt hij op zich.De centurio wist het allemaal nog niet. Maar op een of andere manier heeft hij al wel de essentie begrepen:"Hier sterft een rechtvaardige. Hier heeft iemand zijn vijanden lief boven zichzelf. Hier sterft iemand vrijwillig aan mijn kwaad. Dit sterven is reddend." En hij loofde God.

Amen