Preek over Matteüs 18:15-20 en Efeziërs 4:1-6

De macht van de overeenstemming. Het is riskant om te spreken van de meerwaarde van gezamenlijk gebed. De suggestie zou kunnen worden gewekt, dat God gevoelig zou zijn voor de macht van het getal. Als één iets vraagt, zou dat minder indruk maken dan wanneer driehonderd het zouden vragen. Maar dat riekt naar ´onder druk zetten´. Zoals Jezus zei dat we niet door een veelheid van woorden indruk hoeven proberen te maken op God (Mattheüs 6:7), zo zal ook hier gelden dat het gebed van één mens niet minder krachtig is dan dat van honderden mensen. Toch waag ik het erop te spreken van de meerwaarde van het gezamenlijk gebed, en wel op basis van wat Jezus zegt in Mattheüs 18:19. Niet toevallig is daar sprake van een meervoud: twee mensen die bidden, niet één. Het draait namelijk om de eenparigheid van het bidden, letterlijk het ´samenstemmen´. En ´samen stemmen´ dat kun je nu eenmaal niet in je eentje. Daar heb je minstens twee mensen voor nodig. De verzekering dat de Vader dit bidden verhoort, hangt hiermee samen. Niet de macht van het getal, maar die van de overeenstemming is hier in het geding. Hier klinkt niet de juichkreet "Wat zijn het er véél die bidden!" maar "Wat zijn ze het eens, die bidden!" Vandaar dat ik er Efeziërs 4:1-6 bij heb gelezen: ook daar gaat het om de eenheid van verschillende mensen. Het is een hele opsomming: één lichaam, één Geest, één hoop, één Heer, één geloof, één doop, één God. Daar kan dus nu bij: één gebed. Overeenstemming en saamhorigheid: daar hecht de Heer waarde aan. En zo is dus in Mattheüs 18 sprake van saamhorigheid, één zijn in het bidden. Wel eens bij stilgestaan, dat de mate van eenheid van ons christenen ook tot uiting kan komen in het gebed? Het lijkt zo vanzelfsprekend dat je samen bidt, maar dat is het niet. Het gescheiden zijn, de ervaring dat je een eind van elkaar afstaat, speelt echt niet alleen een rol bij meningen en opinies. Dat verschil van mening mensen uiteen kan drijven is bekend. Maar zou het ook kunnen zijn dat verschil van gebed mensen uiteen kan drijven en de eenheid kan verbreken? Bijvoorbeeld: jij bidt heel iets anders dan je broeder of zuster. Jouw gebed staat haaks op het zijne of hare. Daar zou je onenigheid door kunnen krijgen! Meestal gebeurt dat niet, doordat wij de inhoud van ons gebed niet zo gauw publiek maken. Wie discussieert er nu over de inhoud van het gebed? Dat moet toch iedereen zelf weten wat hij/zij bidt? Eigenlijk ken ik maar één situatie waarin de eenheid onder spanning komt te staan door het gebed. Dat is de publieke voorbede in de kerk. Daarvan hoor ik mensen wel eens zeggen: "De dominee bidt op zo´n manier voor dingen, dat ik niet mee kan bidden. Ik haak tijdens dat gebed af. Ik doe niet mee." Ziedaar de manifestatie van een zekere onenigheid. Zoals omgekeerd je eenheid kunt beleven als de dominee zo bidt, dat je daar allemaal je hart kunt inleggen. Hoe hartverwarmend het kan zijn als mensen van harte met elkaar overeenstemmen in het gebed blijkt bijvoorbeeld uit Handelingen 1:14: na de hemelvaart van Jezus bleven zijn discipelen "eendrachtig volharden in het gebed". De eenheid van dat groepje bleek dus uit hun eenheid in het bidden. Zie ook 4:24, waar verteld wordt dat de leerlingen van Jezus, onder de indruk van de bedreiging van Petrus en Johannes door de Joodse autoriteiten, "eenparig hun stem tot God verhieven" en baden om vrijmoedigheid voor Petrus en Johannes. Wat een eenheid! Geen eenheid van opinie, maar eenheid van verlangen. Dat komt natuurlijk, doordat hier geen privé-wensen in het gebed gebracht worden, maar een belang van de gemeente als zodanig: dat de evangelieverkondiging doorgaat. Het is dat wat Jezus bedoelt in Mattheüs 18:19. Als mensen eenparig bidden, overeenstemmen in wat zij bidden, gaat het om meer dan een privé-belang. Dan bid je om iets wat je sámen belangrijk vindt. Dat sluit aan bij de eerdere verzen 15-18, waar het gaat om het belang van het behouden van zondaren. Het betreft hier echt het gebed van de gemeenschap, hoe klein die misschien ook is. Zie ook vers 20, dat wijst op de ´vergadering´ van hen die één zijn in de naam van Jezus. In zo´n vergadering belooft de Heer zelf aanwezig te zijn. En zo zal ook het gebed van hen die gemeenschap hebben in Christus, verhoord worden door de Vader. Immers: Hij, de Zoon, is erbij! Het is als het ware ook zíjn gebed. Wat betekent dit voor de praktijk van ons bidden? Ik noem enkele dingen op. 1. Maak onderscheid tussen jouw privé-gebed en jouw gebed met anderen. Het privé-gebed is het gebed in de binnenkamer, Mattheüs 6:6. Dan ben je als het ware alleen met God: Hij ziet in het verborgene. Daar kun je ook dingen bidden die je met niemand hoeft of wilt delen. Het gebed met anderen dient ertoe, het grotere belang aan God voor te leggen. Dat is het wij-gebed: het Onze Vader. Dan bid je om dingen waar je als gemeenschap van christenen om verlegen bent. Vind het dus niet erg als in de kerk minder jouw privé-gebied wordt betreden in het gebed. 2. Benut het samen zijn als christenen om de eenheid ook in het bidden te beleven. Samen bijbelstudie doen is mooi; samen vergaderen is goed. Maar waarom zou je niet, als je als christenen toch bij elkaar bent, van de gelegenheid gebruik maken en een gemeenschappelijk belang bij God brengen? Een voorbeeld: toen we als team van de telefonische nazorg bij elkaar waren om de gang van zaken na afloop van de uitzending van de TV-dienst te bespreken, hebben we gebeden om wijsheid voor elkaar. Maar nu was juist die avond de spanning te snijden over de naderende oorlog tegen Irak. Spontaan hebben we toen met elkaar daarvoor gebeden. Wat was dat goed: eenparig bidden tot God in die nood. Het was ook een gemeenschapsoefening: de eenheid die je met elkaar hebt als gelovigen kwam juist in dat eenparige gebed dat uit ons aller hart kwam, sterk tot uitdrukking. Gun dat elkaar eens vaker. 3. Overeenstemmen in het bidden betekent dat je daar van tevoren over praat. Haal het gebed uit de sfeer van de onbespreekbaarheid. Kritiek uitoefenen op iemands gebed gaat vaak over de schreef. Dat doe je niet. Maar waarom zou je niet alvorens te bidden uitwisselen wat je bidt? Het kan heel verhelderend zijn om jouw gebedswens eens voor te leggen aan een ander. De ander kan er ander licht op werpen, op een andere kant wijzen. Kortom: door er samen over te praten kun je de inhoud van het gebed toetsen. In de kerkenraad hebben we het enige tijd gelden ook gedaan: we hebben gezamenlijk de onderwerpen vastgesteld waarvan we denken dat het goed is om daar in de kerk regelmatig voor te bidden. We hebben toen ook gezegd: "Als u wat mist, vertel het ons." Alleen zo kan het ook in de kerk, als één persoon namens allen spreekt tot God, toch komen tot eenparigheid. Maar waarom dat ook niet doen op de bijbelkring, of in het gezin? Ook in het gesprek met kinderen is het heel nuttig om door te praten over de dingen waarvoor je wilt bidden. U kunt van hén leren, en zij van u. Doel is: we stemmen echt samen in het gebed. Tenslotte: waar zo het eenparige gebed van Christus´ gemeente klinkt, worden aarde en hemel overbrugd. De lijn van vs. 18 loopt door in vs. 19: gebonden en ontbonden op aarde, betekent: gebonden en ontbonden in de hemel. Eenparig begeerd op aarde, betekent: gegeven vanuit de hemel. De eenheid waar het om gaat is uiteindelijk de eenheid met God. In Christus zijn wij met Hém eenstemmig. Dan vallen begeerte en verhoring samen.

Amen