Preek over

Het leek onvermijdelijk: na een preek over het thema ´Genieten!´ en een tweede preek over het thema ´Genieten - van God!´ nu een derde over een thema dat het genieten veel gereserveerder, om niet te zeggen afwijzender ter sprake brengt: "Meer liefde voor genot dan God...". Zo gaat het in de kerk nu altijd: het wordt ´enerzijds, anderzijds´, en het eindigt ermee dat de domper erop wordt gezet. De dominee begint uitnodigend en royaal, maar op den duur komt de aap uit de mouw en worden we allemaal weer kort gehouden... Ja toch? NEE!! Er gaat niets van de vorige twee preken af. Daarom in deze dienst ook een Schriftlezing over het Loofhuttenfeest, met die opmerkelijke bepalingGij zult vrolijk zijn voor het aangezicht van de HERE onze God, zeven dagen lang.Als in II Timotheüs 3: 4 genot en God concurrerend naast elkaar worden gesteld, dan niet omdat er bij God niets te genieten zou zijn. Waarom dan wel? Om duidelijk te maken dat je God en het genieten niet van plaats mag laten verwisselen. Anders gezegd: om ons ervoor te waarschuwen van het genot geen god te maken. In deze preek wil ik laten zien hoe dat gaat, en hoe onze samenleving daar onder lijdt, om daarna krachtig het appèl op u en jullie te doen om meer liefde voor God dan voor genot te ontwikkelen!

Paulus verwijt de heidenen in Romeinen 1:25 dat zij het schepsel vereerd en gediend hebben boven de Schepper. Dat wil dus zeggen, dat zij schepselen hebben uitgeroepen tot het hoogste in het leven. In die lijn ligt ook wat in II Timotheüs 3: 4 staat: "er zijn mensen die het genot hoger stellen dan God". In de praktijk betekent dat dat het in hun leven draait om het genot. Alles is daaraan ondergeschikt. Van het genot wordt een god gemaakt! Lang voor het Nieuwe Testament geschreven werd waren er al filosofen die in die lijn dachten. Zij zeiden: "Het belangrijkste dat je in het leven kunt bereiken is dat je kunt genieten. Laat dat je maatstaf zijn in het leven. Doe iets niet, als het je genot bederft. Doe iets wel, als je er meer door kunt genieten. Want dat is het hoogste en het diepste in het leven!" Het is duidelijk dat daar rare dingen van kunnen komen. Mensen die zo denken en leven kunnen ontstellende egoïsten worden. In II Timotheus 3: 1-5 gaan de ´genotliefhebbers´ dan ook hand in hand met de zelfzuchtigen (vers 2) en de liefdelozen (vers 3). Dat is onvermijdelijk als het genot het belangrijkste wordt in het leven. Want dan gaat de bevrediging van jouw lusten vóór, hoe jammer dat ook is voor andere mensen. Onderschat ook niet het gevaar dat het genot ten koste gaat van de godsdienst. Jezus zegt niet voor niets, dat het zaad van het woord verstikt wordt door de dorens van ´de lusten des levens´, Lucas 8:14. Hoe gemakkelijk wint de bevrediging van jouw lusten het niet van je bereidheid om met het evangelie bezig te zijn. Dat begint al met het genot van uitslapen, zondag ´s morgens...

Die filosofie, dat het in het leven draait om genot, wordt hedonisme genoemd, naar het Griekse woord voor ´genot´, ´lust´. Heel veel mensen die over onze tijd nadenken zijn het erover eens, dat dat hedonisme op onze maatschappij een stempel drukt. Want wat is er gebeurd? De grote religies en levensbeschouwingen hebben massaal hun aanhang verloren. Daardoor zijn idealen en overtuigingen weggevallen. Zij hadden namelijk elk een eigen kijk op het hoogste, het belangrijkste in dit leven. Voor een christen is dat God. Je leeft ter meerdere eer en glorie van God. Voor een humanist is de mens het hoogste en belangrijkste. Je leeft ervoor om recht doen aan en te strijden voor de menselijke waardigheid. Voor een marxist is een rechtvaardige samenleving het belangrijkste. Daar breng je offers voor. Een liberaal vindt de vrijheid het allerbelangrijkste. Daar gaat híj voor. Maar in onze tijd zijn de mensen hun idealen en religies krijtgeraakt. Maar het gat moet wel gevuld worden. Velen doen dat met het genot. Een rechtvaardige samenleving is niet meer het belangrijkste, ook niet het gevecht voor de vrijheid, ook niet de inspanningen om aan mensen recht te doen. Nee, het hoogste is: gij zult genieten. Daaraan is alles ondergeschikt. Je medemens. Het milieu. Alles. Mensen beteugelen hun lusten niet meer. Denk aan de Amerikaanse beursschandalen. Gigantisch knoeien met cijfers. Waarom? Omdat de norm van eerlijk zijn het aflegt tegen de vrees voor verlies. Want verliezen, dat doet pijn, en wie genieten wil wil alles, behalve pijn lijden! Kinderen worden opgevoed met als hoogste doel: geen pijn lijden a.u.b. Want denk erom: de lust om te genieten is sterk, even sterk als de afkeer van pijn. Wie die driften eenmaal niet meer beheerst kan er niet meer tegenop. En zo zijn velen in onze samenleving in de ban van de lusten en de driften. Zelfs moet je zeggen dat de kerk door dit hedonisme wordt bedreigd. Het geloof kan immers ook een middel worden om het hoogste doel te bereiken: genieten! Zo is er een Amerikaanse bestseller die je belooft dat je door te geloven rijk en welvarend kunt worden. En daar gaat het toch om in dit leven??

Ik wil u en jullie allemaal oproepen om dat anders te doen, om de volgorde weer om te keren. Ik wou dat er in onze samenleving meer echte socialisten en echte liberalen waren dan al die hedonisten. Nog liever zag ik dat er meer liefde kwam voor God dan voor het genot! Laat alsjeblieft de Schepper die zijn wet geeft weer het belangrijkste worden, en dus het genieten weer ondergeschikt. Wij hebben er in deze samenleving dringend behoefte aan dat de lusten beteugeld worden. Het is waar: de rem kan te straf zijn afgesteld. Daarover ging het in de eerste preek. Maar het omgekeerde is ook waar: in de huidige samenleving is de rem veel te slap afgesteld. Daarom is het voor sommigen zo nodig, dat zij weer meer leren zich in hun lusten te laten remmen door hun normen en idealen. Dat mensen bereid zijn pijn te lijden voor iets dat belangrijker is. Hoezeer is Jezus zelf ons daarin voorgegaan, toen hij het kruis niet ontweek. Het christelijk geloof vraagt echt om zelfverloochening. Houd daar rekening mee bij de keuzes die je maakt. Als de Schepper echt het belangrijkste is in ons leven, dan dient bijvoorbeeld zijn wet om het milieu te ontzien en het recht te eerbiedigen het te winnen van onze lust om toch vooral maar veel te genieten. Dan is zijn evangelie het toch waard om je af en toe in een ongemakkelijke positie te bevinden? Zo roep ik u en jullie op om God meer lief te hebben dan het genot. En dan zult u het beleven, dat God geregeld tegen u zegt:Gij zult vrolijk zijn voor het aangezicht van de HERE onze God, zeven dagen lang.Want nog eens: God is niet tegen het genot. Maar het gaat erom dat je de goede volgorde niet omdraait. Maak van het genot geen god. Heb meer liefde voor God dan voor het genot, en ik beloof u vanuit de Bijbel, dat u in uw leven uiteindelijk een diepe vreugde zult kennen.

Amen