Preek over Psalmen 33

Anders dan bij mensen is er bij God geen tegenstelling tussen ‘woorden en ‘daden’. Als mensen iets zeggen heb je er soms niets aan. Er wordt wat afgekletst en gebabbeld! Maar als de HEER spreekt brengt Hij altijd wat te weeg. In vers 9 wordt dat geïllustreerd door een verwijzing naar de schepping:
Daarom worden in vers 4 de ‘woorden’ en ‘daden’ van God in één adem genoemd. Er gebeurt echt iets als God spreekt. Meer nog: er gebeuren goede dingen als Hij spreekt en handelt. Zie opnieuw vers 4:
Mensen kunnen door hun woorden en daden kwetsen, dingen kapot maken. Er wordt wat gelogen en bedrogen… Bij God is dat anders. Wat Hij zegt heeft geen dubbele bodem; zijn woord is ‘oprecht’ (‘eenduidig’, psalm 19:9). Wat Hij doet is betrouwbaar, geeft houvast. Dat is de eerste reden waarom Psalm 33 ons tot lofprijzing wil brengen. Blijkens vers 6 en 7 let hij daarbij speciaal op de woorden die God sprak en de daden die Hij verrichtte toen Hij de wereld schiep. Wil je weten hoeveel houvast God geeft als Hij spreekt en handelt? Kijk dan naar de schepping! Hiermee gaat psalm 33 haaks staan op het moderne gevoel dat de schepping van geen kant deugt. Mensen zeggen tegenwoordig wel eens schamper dat de Schepper klungelwerk heeft afgeleverd. Zij wijzen dan op de dingen die fout gaan in de wereld. Denk aan genmutaties waardoor akelige ziektes ontstaan, of aardplaten die over elkaar schuiven met als gevolg aardbevingen die duizenden doden eisen, enzovoorts. Met andere woorden: de Schepper heeft maar wat geroepen en gedaan. De wereld is een chaos; de natuur geeft voor alles een gevoel van onveiligheid. Conclusie: als er al een God is, dan kun je niet van Hem op aan...Dat nu wordt in het Oude Testament, en in het bijzonder in Psalm 33, met kracht ontkend. Geen misverstand: de Bijbelschrijvers hebben oog voor al die manieren waarop de schepping ontregeld kan worden. In allerlei verhalen wordt aangeduid hoe woelig het in de natuur kan toegaan. Maar basaal is de ervaring, dat de schepping geen chaos is maar een kosmos, een geordend geheel, ‘een wereld om te wonen’ (psalm 90:2 berijmd). Lees zo vers 6 en 7 van deze psalm. De boodschap van deze verzen is dat beide zones waar de aarde zich tussen in bevindt, te weten de hemel en het water, onder controle zijn. Houd hier het wereldbeeld van het Oude Oosten in gedachten: boven de aarde welft zich de hemel, en onder de aarde woelen de wateren (vgl. Exodus 20:4) Psalm 33 verklaart met blijdschap: dankzij Gods woord heerst er zowel boven als onder de aarde een geruststellende orde. Aan de hemel staan sterren, die als een leger onder Gods commando staan, en onder de aarde stromen oceanen die de aarde echt niet zomaar overspoelen; veeleer zijn zij als een watervoorraad die God in zijn beheer heeft. Zo wordt een gevoel van veiligheid onder woorden gebracht: God heeft een wereld geschapen waarin je als mens goed kunt wonen. Het moderne natuuronderzoek bevestigt dat gevoel. Weliswaar is ons wereldbeeld totaal veranderd, maar wat blijft is de gewaarwording dat er een wonderbare orde in de natuur heerst. Astronomen zijn onder de indruk van de wetmatigheden in het heelal, waardoor het leven op aarde mogelijk is. Biologen verbazen zich erover hoe goed alledaagse dingen in de natuur ‘geregeld’ zijn. Als bijvoorbeeld water dat bevriest, zwaarder zou zijn dan water in vloeibare toestand en dus in de winter op de bodem kwam te liggen van allerlei slootjes en plassen, zouden allerlei waterdieren niet kunnen overleven… Zo getuigt de schepping ervan, dat God betrouwbaar is in zijn woorden en daden. Dat geeft moed voor de toekomst en reden tot lofprijzing. Nee, de wereld is geen chaos; “van de trouw van de HEER is de aarde vervuld.” (vers 5)

Na zo aandacht te hebben geschonken aan de natuur, als ‘het theater van Gods heerlijkheid’ (Calvijn), let Psalm 33 vervolgens op de wereldgeschiedenis. In de verzen 10 en 11 gaat het over de botsing van wat de HEER van plan is en wat de volkeren beramen. De HEER heeft een veilige schepping in het leven geroepen. Mensen daarentegen maken haar onveilig. De HEER spreekt oprechte woorden en verricht betrouwbare daden. De volkeren daarentegen bouwen leugenrijken op waarin onrecht zegeviert. Het jaar 2009 was er weer vol van, zo, dat je ook bij de geschiedenis het gevoel kunt krijgen van één enorme chaos. Maar ook dat wordt in deze Psalm ontkend. Nee, het gewoel in de volkerenwereld leidt er niet toe dat de schepping alsnog tot chaos vervalt. De volkeren slagen er niet in Gods plannen te verijdelen. Het is juist omgekeerd, vers 10
Dwars door de wereldgeschiedenis heen voltrekt de HEER zijn plan. Dat plan loopt via zijn uitverkoren volk, waarmee de HEER bij de Messias uitkomt, bij onze Heer Jezus. Zo, via de inzet bij Israëls stamvader Abraham, komt de HEER wel degelijk waar Hij wezen wil. Ook dat geeft moed voor de toekomst en reden tot lofprijzing. Nee, ook de geschiedenis is uiteindelijk en ten diepste geen chaos. De Schepper houdt vast aan zijn plan en bereikt zijn doel.

Dat de Schepper onze wereld niet op haar beloop laat, zegt ook vers 14:
Vanaf zijn troon houdt Hij het oog op allen die de aarde bewonen.
Zie ook vers 18:
Treffend is hoe hier van individuele mensen gesproken wordt. In de wereldgeschiedenis mag dan het woelen van volkeren en staten op de voorgrond staan – nooit wordt in de Bijbel vergeten dat in al dat tumult mensen hun eigen persoonlijke geschiedenis doormaken. Het is ontroerend dat psalm 33 zegt, dat de HERE God oog heeft voor al die kleine mensen in hun persoonlijk leven. Let op het woord ‘sterveling’ (‘mensenkinderen’, vertaling NBG) in vers 13. Daarmee wordt de mens in zijn kwetsbaarheid aangeduid, met zijn eigen kleine geluk, dat ook zomaar weer in scherven kan vallen. Mensen, God heeft oog voor ons! Dat wordt eerst in vers 13 uitgesproken, waarna het herhaald wordt in vers 18. Ogenschijnlijk wordt daarmee twee keer hetzelfde gezegd. Maar bij nader inzien kun je verschil opmerken. De eerste keer ziet God mensen die het van hun eigen kunnen verwachten, vers 16 en 17. De tweede keer ziet Hij mensen die met lege handen staan, vers 19. De eerste keer kijkt God kritisch, vers 15b. De tweede keer kijkt God liefdevol en warm betrokken, vers 18. Wat wil dit zeggen? Dat de HERE God als het ware zoekt naar mensen voor wie Hij de betrouwbare spreker en dader kan zijn. Aan die eerste soort mensen kan Hij zichzelf niet kwijt. Die kijken niet omhoog. Met hen kan Hij geen oogcontact maken. Met die tweede soort wel. Die mensen zien vol verlangen op naar Hem, vers 20. Zo stelt de psalm aan ons de vraag, hoe wij bezig zijn. Slaan wij onszelf door het leven heen, zo goed en zo kwaad als dat gaat? Kijken wij alleen naar hulp rondom ons? Of zien wij op naar omhoog? Eigenlijk is heel die zware nadruk die Psalm 33 legt op de betrouwbaarheid en overmacht van onze God, alleen maar een manier om ons te bewegen dat laatste te doen. Het zijn geen objectieve waarheden, die uitspraken over de oprechtheid van Gods woord en over het zegevieren van zijn plan. Psalm 33 doet meer dan iets over God constateren.De psalm geeft zo hoog op van Gods eenduidige woorden en betrouwbare daden om ons te stimuleren op Hem te bouwen. Hij wil ons daarmee overhalen om ons leven aan Hem toe te vertrouwen. Gods ogen gaan zoekend over de aarde. Hij zoekt mensen die in deze chaotisch lijkende wereld hun hoop op Hem vestigen. Hij zoekt u, met uw lege handen, om ze te vullen. Verval dus niet tot wanhoop! Vat moed! Want deze wereld is in het aanzijn geroepen door een God die houvast geeft, en die de plannen van de volkeren verijdelt om zijn eigen doel te bereiken,. Deze wereld is geschapen door een God die u zoekt, om er voor u te zijn. Kijk dus omhoog, zie Hem in de ogen, en durf zo vol vertrouwen een nieuw jaar in te gaan.


Amen