Preek over Marcus 2:16

U weet wie de gastheer van onze Heer Jezus bij deze maaltijd is: Levi, de tollenaar die zijn volgeling is geworden. Laat mij u nu enkele van Levi’s vrienden voorstellen die Jezus’ tafelgenoten zijn:

• Aline, een politicus die in opspraak is gekomen vanwege mogelijke corruptie.
• Henk-Jan, vastgoedeigenaar. Heeft misschien contacten in de onderwereld.
• John, rentenier. Schijnt veel geld te hebben verdiend in de drugshandel.
• Victor, voormalig directeur van een woningbouwcorporatie. Berucht om zijn dure auto’s.

En dus begrijp ik de Farizese schriftgeleerden die verontrust aan Jezus’ leerlingen vragen: “Eet hij met tollenaars en zondaars?” Ja, onze Heer heeft zich kwetsbaar gemaakt door in te gaan op de uitnodiging van Levi. Het was niet zo verstandig van Hem. Eerder naïef. Echt, daar komen praatjes van. Je kunt gerust zeggen dat Jezus hier al de weg naar het kruis in slaat. We kunnen de Farizeeën niet kwalijk nemen dat ze Hem steeds meer gingen wantrouwen. Samen met hen zing ik psalm 1:

Maar doe ik onze Heer nu recht? Gaat Hij echt mee met wie kwaad doen? Of gaan zij met Hem mee? Marcus zegt dat laatste in 2:15:

Let op dat woord ‘volgen’. Het is een belangrijk woord in de evangeliën. Het duidt aan dat mensen hun heil zoeken bij Christus en bij Hem in de leer gaan. Hem volgen -  dat deed niet iedereen. Voor de rijke man over wie Marcus in 10:17-22 vertelt was het teveel gevraagd. Het is dus veelbetekenend dat van die naar ons gevoel wat onfrisse figuren gezegd wordt dat zij Jezus volgen. Er is geen sprake van dat onze Heer zich begeeft in hun sfeer. Het is precies omgekeerd: Hij is het middelpunt van het diner bij Levi thuis. Hij geeft de toon aan. Ja, Jezus was anders dan de Farizeeën en deed dingen die ik als dominee niet zou durven. Maar geen misverstand: de afstand tussen Hem en de gasten van Levi was niet kleiner, maar oneindig veel groter dan die tussen hen en ons. Want Hij was de puurheid in eigen persoon. Natuurlijk wisten die mensen als Victor en Henk-Jan, Aline en John dat de man die zij volgden niets moest hebben van de praktijken waaraan zij zich schuldig maakten. Zij trokken op Hem aan, niet omdat ze zich verwant voelden aan Hem, maar omdat Hij … Ja,waarom eigenlijk? Het gezegde dat de Heer noemt in zijn verweer tegen de aanklacht verklaart wat de aantrekkingskracht was die Hij op hen uitoefende:

De gasten van Levi volgden hem in zijn hoedanigheid van  de arts die hen gezond kon maken. Ach, laten wij toch voorzichtig zijn in ons oordelen over de zondaren van deze wereld. We gaan af op berichten in de krant en denken dat we hen kennen. Maar wat weten we eigenlijk van hen? Natuurlijk – tegenover al diegenen die hen veroordelen trekken ze een harnas van zelfverzekerdheid aan en bevestigen ze het beeld van gewetenloze lieden.  Maar wat er in hun hart omgaat – weten we daar iets van? Zou het misschien zo kunnen zijn, dat ze meer verlangen naar een arts dan wij vanaf de buitenkant kunnen zien? Of zou dat verlangen in hen misschien gewekt zijn door de Heer, juist in zijn bereidheid om contact met hen te maken? Want dat is toch de kern van zijn optreden: dat Hij ze laat zien wie God is: een God van genade. Een God die zijn hand uitsteekt naar mensen die er niet meer op rekenden dat er ooit nog een hand naar hen werd uitgestoken. Een God die heen wil stappen over de brede sloot die Hem scheidt van mensen die ver van Hem vandaan zijn geraakt. Een God die niet wacht tot mensen berouw hebben, maar die het initiatief neemt in hun richting. Ja, Jezus eet met deze mensen. Want niets maakt duidelijker dat je afstand wilt overbruggen dan dat je samen met mensen aan tafel zit. Zo gaan deze mensen, op het moment dat Jezus maaltijd met hen houdt, het koninkrijk van God binnen. Ze komen thuis bij de Vader, op datzelfde moment dat ze met de Heer aan tafel zitten. Het is omwille van die redding dat Hij zich niets aantrekt van de praatjes die over Hem gingen. Hij maakte zijn reputatie ondergeschikt aan de begenadiging van deze mensen. Hij is bewust voor hen de weg van het kruis ingeslagen.

Zo is deze maaltijd een symbool van het avondmaal. Hier al, in het huis van Levi, geeft Hij zichzelf, net zoals Hij zich vandaag aan ons geeft. Hier, aan onze avondmaalstafel, gelden dezelfde regels als toen. Hier geen toegangsbewijs van goed gedrag. Hier heb je niets te zoeken als je je kracht zoekt in gereformeerdheid. Nee, bij ‘gereformeerd zijn’ draait het juist daarom dat je diep van binnen beseft: ”Alleen bij Hem, en alleen door Hem, mag ik thuiskomen bij God.” We zijn als gasten aan deze tafel terecht gekomen vanwege dit ene: we zijn geraakt door Jezus Christus. Hem vinden we de moeite waard om naar te luisteren, omdat we juist aan deze tafel ervaren dat Hij over de brede sloot heenstapt naar ons toe. Het enige wat aan deze tafel geldt is dat je belijdt dat Jezus jou thuis brengt bij God en zo de arts is die jou  geneest. En we verbazen ons diep over de kostbaarheid van deze genade. Jezus heeft betaald met zijn leven, om ons thuis te brengen bij God.

Nog twee dingen. Het eerste is: vier het avondmaal om weg te komen uit gevoelens van schuldbesef. Wij weten allemaal, dat we die gevoelens niet kunnen verdrijven door onszelf alsmaar de waarheid voor ogen te houden dat ons onze schulden om Jezus’ wil vergeven zijn. Met je verstand op je gevoel inpraten – het effect daarvan valt vaak tegen. Aan het avondmaal gebeurt dan ook iets anders dan dat de waarheid ons wordt voorgehouden. Aan het avondmaal voltrekt de vergeving zich. Ik bedoel: het avondmaal is de maaltijd waarbij het gebeurt dat je begenadigd wordt. Hier ben je de gewaardeerde gast van de Heer Jezus. Op het moment dat je Jezus’ tafelgenoot bent, ben je gered van de zonde. Laat deze werkelijkheid je schuldgevoel verdrijven! Het tweede is: schaam je niet voor je tafelgenoten. Ja, het kan gebeuren dat je samen met iemand mee oploopt naar brood en wijn van wie je niet zo’n hoge dunk hebt. Jezus volgen is: met Hem mee de sloot oversteken, om die ander de hand te reiken. Wacht niet tot die ander begint. Dat doet God ook niet. Amen.