Preek over Psalmen 103:1, 8

Wat kun je jezelf soms tegenvallen.

• Je hebt een lichte verslaving. Het is niet al te rnstig, dat zeker niet. Je bent hooguit licht verslaafd. Maar dan nog. Het is je weer niet gelukt er weerstand tegen te bieden. Dan kun je hartgrondig ‘Bah!’ tegen jezelf zeggen.
• Je had je nog zo voorgenomen meer te doen aan persoonlijke Bijbelstudie. Het is er weer niet van gekomen. Jammer.
• Je wilt blij zijn in de Heer en het lukt je niet. Integendeel: somberheid heeft je in zijn greep. Je wilt sterk zijn in het geloof en het lukt je niet. Integendeel: soms denk je dat je aan alles twijfelt. Wat ben jij nou voor gelovige?

Nu zegt Psalm 103 troostend: “Wanhoop niet. Want hoe is God voor jou?
Het is een soort refrein, dat je op heel wat plekken in het Oude Testament kunt aantreffen (daarover in een volgende preek meer). In de vertaling van het NBG van 1951 klinkt het zo:
Een refrein gaat in je hoofd zitten. Je hoeft niet meer in je boekje te kijken om het mee te zingen. Deze woorden willen zich in je hart nestelen. Af en toe zeg je het tegen jezelf, als je weer eens teleurgesteld bent in jezelf:
Ik ga die woorden met u na en breng ze op deze avondmaalszondag in verband met wat onze Heer Jezus voor ons heeft gedaan.

Dat woord hoef ik niet toe te lichten – Psalm 103 geeft zelf de toelichting in vers 13:
Jezus komt op dit beeld terug in de gelijkenis van de verloren zoon:
Die zoon: ben jij dat niet, jij, die jezelf zo tegenvalt? De Vader valt je om de hals en zegt: “Hier: eet wat. Drink wat.” Je bent welkom bij Hem aan tafel. Het gemeste kalf wordt geslacht. God offert het liefste wat Hij heeft – voor jou.

Dit is een van de bekendste woorden van de Bijbel. Een beeld helpt om de betekenis ervan te ervaren. Het is de beeldspraak van ‘genade vinden in de ogen van…’ Zie bijvoorbeeld Genesis 6:8 en Exodus 33:12 (vertaling NBG 1951). ‘Genade’ heeft te maken met de manier waarop iemand van wie je afhankelijk bent, naar jou kijkt. Aanvankelijk kijkt hij wat stroef om zich heen. Dan ziet hij jou. Wat gebeurt er? Z’n ogen lichten op. Hij lacht naar je en zegt: “Wat kan ik voor je doen?” Zo heeft Jezus naar de moordenaar aan het kruis gekeken. Zo kijkt Hij naar jou, als je jezelf zo tegenvalt. Zijn ogen lichten op als Hij je ziet. Je kunt op Hem rekenen – toch!

Het woord dat door de NBV vertaald wordt met ‘geduldig’ werd in de vertaling van het NBG van 1951 weergegeven met ‘lankmoedig’. Daarmee wordt gedoeld op de houding van iemand die zichzelf bedwingt. Zie Spreuken 19:11:
Zo gezien heeft ‘geduld’ dus met verdragen te maken. Jezus was op die manier geduldig, vgl. I Timoteüs 1:16. Hij heeft veel van ons verdragen. Zie gezang 187:1:
Val je jezelf tegen? Verlies je je geduld met jezelf? De Heer niet.

De Heer is niet gemiddeld trouw. Hij is supertrouw. God is extreem loyaal aan zijn kinderen. Dat heeft te maken met zijn vergeving. Zie vers 11 en 12, waar het woord ‘trouw’ opnieuw opduikt:
Zo trouw was Jezus aan zondige mensen. Hij verbond zich aan hen. Dat werd Hem niet in dank afgenomen, vgl. Lucas 15:2; 19:7. Maar Hij zwichtte niet voor die druk en bleef trouw aan de mensen aan wie Hij zich verbond. Uiteindelijk heeft Hij er de hoogste prijs voor moeten betalen: zijn leven. Inderdaad: extreem loyaal is de Heer Jezus aan ons. Het avondmaal drukt ons dat op het hart. Val je jezelf tegen? Weet dat God supertrouw is.

Het refrein dat ons dit alles wil inprenten, staat middenin een psalm waarin de HEER geprezen wordt. Psalm 103 begint niet voor niets met de aansporing:
Het is goed om jezelf tot de lofprijzing van hem aan te sporen, juist wanneer je jezelf tegen valt. Want daarmee kun je de mismoedigheid doorbreken. Zit je in een cirkel van sombere gedachten? Kom daar dan uit, door je aandacht te richten op God! Laat je erdoor bemoedigen dat Hij liefdevol is, en genadig, en geduldig, en groot in zijn trouw. Houd op met jezelf aan te klagen, en roem Hem om zijn goedheid. Dat hoeft niet altijd met een daverend halleluja te gebeuren. In een lied staat de regel:
Ja, je kunt God stamelend en aarzelend prijzen. Je kunt bescheiden beginnen. Maar begin wel! Por jezelf op:
Dan doorbreek je de cirkel van mismoedigheid. Dat is goed voor jezelf. En Hij zal het fijn vinden. Amen.