Preek over Lucas 1:72, 73

Sturen jullie wel eens een reminder naar iemand? Dit Engelse woord zegt precies wat daarvan de bedoeling is: je vraagt opnieuw (‘re’) iemands aandacht (‘mind’) voor iets. Vanmorgen ga ik jullie uitnodigen om een reminder naar Gód te sturen. Ik hoop dat dat aarzeling bij jullie oproept. Immers: heeft God wel een reminder nodig? Een reminder stuur je als iets aan iemands aandacht ontsnapt lijkt te zijn. Maar God – die vergeet toch nooit iets?

Nee, je zou zeggen van niet. Toch wordt in de Bijbel opvallend vaak gezegd dat God zich iets herinnert. Zo in het loflied dat de vader van Johannes de Doper dicht na diens geboorte. Zacharias beseft dat God daarin aan het werk is. Dat blijkt uit Lucas 1:68:
In vers 72 en 73 zegt hij dan, dat God tot die actie overgaat doordat Hij zich het verbond herinnert dat Hij met Abraham gesloten heeft:
Zo ook in de lofzang van Maria, Lucas 1:54,55:
God herinnert zich iets! Wil dat zeggen dat Hij helemaal vergeten was wat Hij ooit, lang geleden, aan Abraham beloofd en met hem afgesproken had, en dat Hem dat nu plotseling te binnen schiet? Nee, dat is het niet. Zacharias signaleert hier, dat God bewust zijn aandacht vestigt op die oude afspraak. Hij haalt die om zo te zeggen weg uit het verleden en zet hem op de agenda van het heden. Zo is het alsof Hij vandaag die afspraak met Abraham maakt. Dat is de achtergrond van de geboorte van Johannes. In het kader van de afspraak die Hij met Abraham gemaakt heeft, heeft de HEER Zacharias en Elisabeth een zoon geschonken. Als Hij zich zijn heilig verbond herinnert, wil dat dus zeggen dat Hij dat verbond actualiseert en dan ook tot actie overgaat.

Nu kan ik duidelijk maken wat ik bedoel met het sturen van een reminder naar God. Ik sluit daarmee aan bij wat Jezus zegt bij de instelling van het avondmaal:
Vrij weergegeven:
De betekenis hiervan lijkt voor de hand te liggen. Jezus, zo wordt over het algemeen gedacht, zal wel bedoelen dat wij bij het Avondmaal aan Hem moeten terugdenken, en aan alles wat Hij voor ons gedaan heeft. Die uitleg is ter zake. Als wij het avondmaal vieren richten wij inderdaad onze aandacht op het sterven van Jezus voor onze zonden. Maar dat is niet hel hele verhaal. Verschillende uitleggers wijzen erop, dat de viering van het Avondmaal Gód herinnert aan wat Hij toen, al zo lang geleden, gedaan heeft. Zij hebben een punt, juist omdat het er in de Bijbel zo vaak over gaat dat God dingen zich dingen herinnert. Nu bracht Zacharias naar voren, dat God om zo te zeggen uit zichzelf zijn heilig verbond met Abraham gedacht. Het bijzondere van het avondmaal is, dat wij God herinneren aan het kruislijden van Jezus. Door het te vieren zenden wij Hem als het ware een ‘reminder’: “Heer, herinner U wat Jezus voor ons gedaan heeft!” . Bekijk zo nu eens wat wij in deze dienst gaan doen. We breken het brood. De wijn gaat rond. Op het moment dat dat gebeurt, vestigen wij Gods aandacht op het kruis van Jezus. Is Hij het vergeten? Natuurlijk niet. Maar wij mogen Hem er wel op aanspreken om zijn afspraak met Jezus op de agenda van vandaag te zetten. Als wij de beker in de hand nemen gaat daarvan een niet mis te verstaan signaal uit naar God “Heer, weet U het nog? Uw heilig verbond? Het is al lang geleden. Maar het is toch nog actueel? Het is voor U toch alsof onze Heer vandaag zijn leven gegeven heeft?”

Zo gezien heeft het Avondmaal een niet te onderschatten betekenis. Er gebeurt wat als wij het vieren. Aan de ene kant zijn wij het die een daad stellen. Wij brengen God het offer van Christus onder de aandacht. Nog eens: dat doen wij niet omdat Hij dat nodig zou hebben. Maar wij maken voor God wel zichtbaar dat wij de zending van zijn Zoon serieus nemen. Als wij Hem die reminder sturen merkt Hij dat wij verwachtingen hebben van het kruis. Wij geven Hem een niet mis te verstaan signaal. Laat dat u motiveren om bewust en intens betrokken te zijn op het delen van brood en wijn. U maakt daarmee een gebaar richting God. Dat is de ene kant. De andere kant is dat deze ‘reminder’ God uitnodigt om daden te stellen. Kijk nog eens naar Lucas 1. Als God zijn afspraak met Abraham gedenkt leidt dat tot de geboorte van Johannes de Doper. Zijn heilig verbond blijkt daarmee springlevend te zijn. Zo is het ook als God aan Jezus herinnerd wordt. Daarmee is de zelfovergave van Jezus aan het kruis ineens niet meer iets uit een ver verleden. Het is iets van vandaag, voor God, en dan ook voor ons. Het avondmaal actualiseert om zo te zeggen het kruisoffer dat Jezus gebracht heeft. Maar dan gaan er dingen gebeuren – vandaag, op deze avondmaalszondag! Want als God herinnerd wordt aan wat Jezus voor ons gedaan heeft, dan mogen wij verwachten dat Hij daaraan consequenties verbindt. Welke? Dat Hij ons onze zonden vergeeft. Dat Hij ons in de armen sluit als zijn kinderen. Dat is dan de actie die Hij geacht wordt te ondernemen, naar aanleiding van de reminder die wij Hem zenden. Het avondmaal behelst daarmee een wonderlijke interactie. Wij brengen God onder de aandacht dat zijn Zoon voor ons gestorven is. Hij zal daarop reageren door zich met ons te verzoenen – vandaag!

Maar meer nog dan dit. Want zijn project met Jezus is nog niet voltooid. De wereld is nog niet verlost. Er zijn nog vele tranen die gedroogd moeten worden. Het is nog volop adventstijd. We wachten, en we wachten. Ook wat dat betreft is het Avondmaal een ‘reminder’ voor God. Wij herinneren Hem eraan dat wij nog het een en ander van Hem te goed hebben. Daarin lijkt het Avondmaal op de maaltijd van het Pesach. Wanneer de Joden die vierden en vieren, baden en bidden zij erom dat God zich zijn Messias zal herinneren. Men brengt Hem dan dus zijn oude belofte onder de aandacht dat de Messias zou komen. Ongetwijfeld heeft dat de bedoeling om God aan te sporen die belofte te vervullen. Zo brengen ook wij, als wij het avondmaal vieren, God de Messias in herinnering. Zeker, die is reeds gekomen. Maar we herinneren God eraan dat zijn werk nog niet voltooid is. Ook om die reden heeft het Avondmaal een grote betekenis. Voor zijn ogen breken we het brood en drinken we uit de beker. Op dat moment weet God de Heer wat Hem nog te doen staat. Amen.