Preek over Efeziërs 2:16

Misschien zijn hier mensen die er in hun hart op hopen, dat iemand die zij op dit moment liever niet tegenkomen, vanmorgen afwezig is zodat zij niet met die persoon avondmaal hoeven te vieren. Misschien zijn hier mensen die zo ver niet gaan, maar het er wel op aan leggen niet met die persoon aan tafel te hoeven gaan. Misschien zijn er mensen die verder gaan en uit voorzorg maar helemaal niet naar de kerk zijn gekomen… Als ik daar nu wat tegenin zou willen brengen was ik te laat, zou je kunnen denken. Moeten we, wanneer we als kerk willen dat mensen hun geschil bijleggen en wél samen avondmaal vieren, niet eerder in hun richting actie ondernemen? Inderdaad is er een tijd geweest, dat ouderlingen en predikant in de week voordat het avondmaal gevierd werd, aan alle gemeenteleden een speciaal huisbezoek brachten. Zij vroegen dan onder andere, of de persoon in kwestie met iemand ruzie had, of niet goed met die ander door één deur kon. Als dat zo was, drongen zij er erop aan dat men zich met die ander verzoende, of anders om zich van de avondmaalsviering te onthouden. In menige kerk – bijvoorbeeld in onze Christelijke Gereformeerde zustergemeente – doet men het nog weer anders. Daar houdt men de zondag die voorafgaat aan de avondmaalszondag de zogenaamde ‘voorbereiding’. Doel daarvan is eveneens om bijtijds te waarschuwen: “Kunt u niet met iemand anders door één deur? Maak het dan vóór dat u avondmaal viert goed met die persoon.”

Die gebruiken duiden aan, dat we bij ‘verzoening’ niet alleen aan onze verhouding tot God hebben te denken. Ook onze onderlinge relatie dient in het teken van verzoening te staan. Avondmaal vieren heeft niet alleen betrekking op de herstelde verhouding met God, maar ook op die van mens tot mens. Heel concreet: de viering van het avondmaal wordt een aanfluiting, als je een broeder of zuster mijdt omdat je een appeltje met hem of haar te schillen hebt. Er zijn verschillende plaatsen in de Bijbel waar dat naar voren komt. Een daarvan is Efeziërs 2:16. Ingeleid door de uitspraak dat Christus vrede bracht (vers 15b), spreekt Paulus over twee partijen die door het kruis van Christus met elkaar verzoend worden. Hij doelt op de heidenen, de onbesnedenen (vers 11) en de Israëlieten, de besnedenen. Het woord ‘vijandschap’ is niet te sterk om hun relatie te typeren. Joden en niet-Joden stonden in de samenleving van toen echt pal tegenover elkaar, vol agressie. Joden weigerden het huis van een niet-Jood binnen te gaan. Op hun beurt gaven niet-Joden de schuld voor allerlei ellende in de maatschappij aan de Joden. Water en vuur die twee. En nu zegt Paulus dat daaraan dankzij Christus een eind is gekomen! Er is verzoening tussen die twee! De muur van vijandschap is afgebroken, vers 14. Concreet: de Joodse wet, met zijn voorschriften betreffende besnijdenis en reine dieren en sabbatsviering, geldt niet meer, vers 15. Beiden, Joden en niet-Joden, kunnen buiten die wet om op gelijke wijze tot God naderen, en wel door de Geest, vers 18. Ze zijn met elkaar verzoend door het bloed van Christus, vers 13. Reken maar dat de samenleving met grote ogen toekeek als zo iets gebeurde: dat een Jood en een niet-Jood vreedzaam met elkaar door de ene deur van de kerk gingen en dan naast elkaar aan tafel gingen zitten. Hoe was het mogelijk: die twee werelden één gemaakt, vers 14! Ja, data is alleen maar mogelijk dankzij Christus. Paulus gebruikt de sterkst mogelijke uitdrukking om te zeggen dat Hij die twee partijen met elkaar verzoend heeft: Hij heeft “uit die twee in zichzelf één nieuwe mens geschapen”! (vers 15)

Vandaar, dat in die oude traditie van de Gereformeerde kerken broeders en zusters werden aangespoord om over de brug te komen. “Vooruit, zoek die ander op! Leg je geschil bij. Accepteer elkaar. Zie die ander als iemand voor wie Christus gestorven is, en die in dezelfde Geest tot toegang tot de Vader heeft als jij.” Als wij dat niet doen en muren tussen elkaar optrekken, ja, dan gaan wij in tegen de vrede die Christus is komen brengen. Dan wordt ons spreken van de verzoening met God in Christus hol en ongeloofwaardig. Het kruis van Christus haalt muren tussen mensen neer. Als wij die muren laten staan, zijn we zijn kruis niet waardig.

Kom ik met deze preek te laat? Ach, wat is ‘te laat’. Vanmiddag is het weer avondmaal, en over twee maanden weer. En het zit natuurlijk niet op het avondmaal vast, als zouden wij alleen door avondmaal te vieren gewezen worden op het belang van ‘over de brug komen’. Het avondmaal maakt het wel heel zichtbaar, de onderlinge verzoening. Samen toegang hebben tot de Vader door één Geest, dankzij het kruis van Christus – dat wordt vandaag wel beeldend voor ons neergezet. Laat daarom het avondmaal ons inspireren om elkaar royaal de hand te geven. Als u of jij echt een probleem zou hebben met een broeder of zuster? Ga ermee aan de slag. Kom over de brug. Want tussenmuurtjes en alles wat erop lijkt: die heeft onze Heer Jezus afgebroken. En als u, wat vurig te hopen is, geen conflict met iemand hebt maar met iedereen in vrede leeft? Reik elkaar dan zo meteen, als brood en wijn worden rondgedeeld, hartelijk en vriendelijk de hand (vgl. I Petrus 5:14), en stap na afloop op iemand toe die u lang niet of nog nooit gesproken hebt. Laat zo rondom de avondmaalstafel zien, dat Christus onze vrede is.
Amen.