Preek over Romeinen 12:4

In deze preek wil ik de vraag beantwoorden, waarom het zo fijn kan zijn om te behoren bij de christelijke gemeente, en waarom het de moeite waard is je er voor in te zetten. Expres zeg ik het voorzichtig: het kan fijn zijn om bij de christelijke gemeente te horen. Het is niet altijd fijn. De kerk kan benauwend zijn, kleingeestig, hokjesachtig, kil, en nog een heleboel akelige dingen meer. En in elk geval is de kerk altijd en overal menselijk. Toch – als de kerk is zoals zij bedoeld is, dan is het fijn om erbij te horen. Waarom? Omdat we in de kerk ervaring kunnen opdoen met de liefde en de verzoening van God.

Laat dit voorop staan: het gaat in de kerk om relaties. Als de kerk is zoals zij bedoeld is, dan zijn de relaties er heel bijzonder. In het tweede gedeelte van Romeinen 12 wordt dat geschetst. Stel je voor dat mensen de volgende indruk van de kerk zouden hebben:
- in de kerk ben je in tel. je kunt er zeker van zijn dat mensen niet op je neer kijken. (vers 10)
- in de kerk ben je echt welkom. Men vindt het een eer om je te ontvangen. (vers 13)
- in de kerk hoef je niet bang te zijn dat ze jou je verkeerde dingen betaald zetten. (vers 14,17)
- in de kerk vertrouwen ze de dingen echt aan God toe. (vers 12,19)
- in de kerk kun je je blijdschap delen, maar ook je verdriet. Je hoeft niet bang e zijn dat mensen gelijk over zichzelf beginnen als je vertelt welke fijne of juist nare dingen je beleefd hebt. (vers 15)
- in de kerk luisteren mensen echt naar elkaar. (vers 16)
- in de kerk zet men alles op alles om de vrede te bewaren. (vers 18)
- in de kerk overwint men het kwade door het goede. (vers 21)

Het klinkt volkomen onwerkelijk. Toch is dit waartoe Paulus de kerk oproept. Waarom? Omdat de kerk ‘lichaam van Christus’ is. Die uitdrukking ‘lichaam’ zal voor de niet-ingewijde vreemd klinken. Het helpt om aan een muziekkorps of aan een politiekorps te denken. Want dat woord ‘korps’, dat uit het Latijn komt, betekent ‘lichaam’. Wat is een korps? Het Internetwoordenboek van Van Dale zegt: “Een groep personen, als eenheid beschouwd.” Dat is het nou precies. In een muziekkorps maken mensen samen muziek, zodat het als een eenheid klinkt. En in een politiekorps werken politiemensen onder leiding van de korpschef eendrachtig samen om de veiligheid van een stad of regio te waarborgen. Zo is nu ook de kerk een korps. Wat voor korps? Een korps van liefde. En de korpschef is Christus! In vers 4 staat het zo: samen één lichaam in Christus. Het gaat om dat in Christus. Lees dat maar als: in de sfeer van Christus. Dat hier mensen relaties met elkaar aangaan is niet het eerste. Het eerste is, dat hier de sfeer van Christus heerst. Al die dingen die ik net opsomde zijn geen menselijke kwaliteiten, maar vormen de uitstraling van onze Heer Jezus! De kerk is bedoeld als de plek op aarde, waar je de sfeer van Christus binnentreedt, waar zijn handen als het ware tastbaar zijn, je zijn ogen op je voelt rusten. Niets minder. Dat kan alleen zo zijn als Christus niet dood is maar leeft, en als Hij aanwezig is door de Heilige Geest. Anders wordt de kerk toch weer een menselijke aangelegenheid, en zal het nooit lukken om er die bijzondere relaties in te verwerkelijken. Dat kan alleen bij de gratie van de levende Heer, die door de Geest een sfeer van liefde op aarde gecreëerd heeft en nog steeds creëert. Als je op zoek bent naar die sfeer, dan moet je naar de overtuiging van Paulus bij de kerk zijn. Christus creëert zijn sfeer niet in alle algemeenheid. Hij kiest daarvoor een speciaal ‘korps’ uit, een groep personen die onder zijn leiding een eenheid vormen. Dat de Heer leeft, en dat er een kerk is, een ‘corps van liefde’ – die twee hebben alle smet elkaar te maken. Wij denken in onze tijd veel individualistischer, als zou je als individu rechtstreeks contact kunnen krijgen met Christus. Maar voor Paulus en voor heel het Nieuwe Testament zijn de menselijke relaties daarbij essentieel. De liefde en de gastvrijheid van Christus, zijn handen en ogen word je gewaar waar mensen in zijn sfeer leven. Vergeet het, dat je in je eentje kunt leren leven als christen. Je moet het anderen zien doen! Je moet het van anderen ervaren. De sfeer die Christus om zich heen heeft leer je binnen menselijke relaties. Daarom is Christus niet los van ‘zijn corps’ verkrijgbaar.

Paulus was realist. Hij wist heel goed dat mensen elkaar in de kerk vaak de tent uit vechten. Hij wist uit ervaring dat de Geest in de kerk soms bar weinig ruimte krijgt. Niet voor niets doet hij in zijn brieven voortdurend een vurig appèl op christenen om daadwerkelijk in de sfeer van Christus te leven. Het ging en het gaat niet vanzelf. Maar nooit heeft Paulus het geloof opgegeven, dat de kerk lichaam van Christus is. Als je dat geloof wél opgeeft, geef je in feite het geloof in de opgestane Heer en in de Heilige Geest op. Het heeft met de werkelijkheid, de realiteit van de liefde van God te maken, dat de kerk ‘lichaam van Christus’ genoemd wordt. Zo houdt de start van het kerkelijk seizoen meer in, dan dat we het kerkelijke raderwerk weer in beweging zetten.”Het gaat allemaal weer draaien.” Dat is zeker belangrijk. Maar leg op al die activiteiten nu ook weer niet te veel nadruk. Want waar het om gaat, is dat er op aarde een bijzonder soort gemeenschap wordt gesticht door God. Ik nodig u uit, om vanuit die invalshoek dit jaar mee te doen. Leg eens wat minder nadruk op de veelheid van activiteiten, en richt je aandacht vooral op de kwaliteit van relaties. Zie de start van dit seizoen als een hernieuwde of eerste toewijding aan het korps van liefde dat onder leiding staat van de korpschef, Christus. Geloof dat Hij leeft, en doe daarom ook dit jaar mee. Doe ook dit jaar mee, en leer al doende in Hem geloven.

Amen