Preek over Matteüs 6:34

Vaak wordt gezegd dat wij bij de dag moeten leven. Dat is ook wel een goede weergave van de woorden van Jezus in vers 34:
Maar hoe reëel is dat? Het bijzondere van mensen in onderscheid van dieren lijkt te zijn, dat wij weet hebben van het verleden en van de toekomst. Voor zover wij weten, zijn dieren zich niet bewust van de toekomst, en kennen zij niet het verhaal van hun levensloop. Dat maakt dat het er met ons anders voorstaat dan met de vogels en de bloemen. Wij dragen een verleden met ons mee, waarvan wij ook kunnen leren. Wij gaan een toekomst tegemoet waarvoor wij ook verantwoordelijk zijn. Maar hoe kun je dan letterlijk bij de dag leven? Dat is toch 'de kop in het zand steken'? Je bent toch juist méns, om maatregelen te treffen voor de toekomst, en goed te leren omgaan met je verleden? Is het niet heel onverantwoordelijk om 'morgen' te vergeten?

Mij dunkt: Jezus zal dat niet ontkennen. Hij brengt zelf het verschil onder woorden, als Hij opmerkzaam maakt op het feit dat de vogels niet zaaien en oogsten (vers 26) en de lelies niet werken en weven (vers 28). Dat zijn typisch menselijke activiteiten die voortkomen uit onze verantwoordelijkheid voor de toekomst. Jezus zegt beslist niet dat wij een voorbeeld moeten nemen aan de dieren, in zoverre zij dat allemaal niet doen. Hij zegt alleen dat wij niet bezorgd moeten zijn. Hij laat ons naar de vogels en bloemen kijken om oog te krijgen voor Gods zorg. Laat het tot je doordringen: als God al zorgt voor die onbeduidende planten en dieren - hoe veel te meer zal Hij voor ons zorgen! Wel zaaien en oogsten dus, wel werken en weven, maar niet meer bezorgd, veeleer vanuit vertrouwen. Wat betekent dat voor 'bij de dag leven'? Dat je wel degelijk aan je toekomst denkt, maar dan geconcentreerd op 'vandaag'. Zorgen voor de toekomst kan betekenen dat je vandaag zaait. Die zorg voor de toekomst is het programma van vandaag. Dan moet je het ook goed doen: het beste zaad kopen, je hoofd erbij houden, en pas stoppen als je helemaal klaar bent. Wat je niet moet doen is nu al tobben over straks. "Als er maar genoeg regen valt." "Als ik maar genoeg hulp krijg straks bij de oogst." "Als de oogst maar groot genoeg is."Dat is dat vruchteloze tobben, dat heidendom verraadt. Alsof er geen Vader is de hemel is die zorgt! Kijk naar de lelies: als God voor hen zorgt, dan ook voor de zaaier. Snap je? Bij de dag leven betekent: je hoofd houden bij wat je vandaag met het oog op de toekomst te doen staan. Nú de tandarts opbellen. Ga er niet over tobben hoeveel zeer het zal doen. Beperk je tot het programma van vandaag: de tandarts opbellen. Neem je verantwoordelijkheid van vandaag op je, in het vertrouwen dat God voor je zorgt.

Nu zegt Jezus nog meer in vers 34:
Daar zit in zoverre realisme in, dat Jezus niet ontkent dat er heel wat is waarover je je zorgen kunt maken. Elke dag is er wel wat. Ga er maar van uit dat je morgen ook weer tegen lastige dingen aan loopt. En overmorgen ook weer. Het leven is echt niet enkel leuk. Zelfs niet in de vakantie! Jezus tilt daar zo zwaar aan, dat Hij zegt: de portie van één dag is genoeg. Het is al vervelend genoeg om vandaag de tandarts te bellen. Neem daarbij niet ook nog de last van mórgen. Dat komt mórgen wel weer! Ook dat is een kant van 'bij de dag leven'. Eigenlijk heel eenvoudig: maak je porties niet te groot, door ook al over morgen te tobben. De verantwoordelijkheid voor de toekomst die je vandáág hebt is meer dan genoeg.

Laat me nog terugkomen bij de lelies. Die hebben ook een morgen': 'morgen' worden ze in de oven gegooid! (vers 30) Dat is helemaal een vreselijke last, waar de lelies, als ze zich ervan bewust zouden zijn, zwaar aan zouden kunnen tillen. God is er zich in elk geval wel van bewust. Hij zou dan ook kunnen zeggen: "Ik maak die lelies maar niet al te mooi. Dat zou zonde van de moeite zijn. Morgen al gaan ze eraan..." Maar dat zegt Hij niet. Dat de lelies morgen in de oven geworpen worden weerhoudt Hem er niet van ze een vorstelijk aanzien te geven. Daardoor is de dag van vandaag, als wij nar de lelies kijken, een doorkijkje naar Gods stralende heerlijkheid. En nu zegt Hij van ons, dat God ons nog veel rijker wil kleden. Ik breng dat in verband met wat in vers 33 staat:
Dat is wat ons leven vóór alles glans verleent. De dag van vandaag in de mensenwereld wil doorkijkjes bieden naar Gods Koninkrijk. Daarmee wordt niets afgedaan aan dat andere, dat elke dag zijn eigen last heeft. Maar als je daarop focus wordt het leven zwoegen en sjouwen. Dat is niet de bedoeling. Vergeet het belangrijkste niet: de glorie van Gods Koninkrijk en zijn gerechtigheid. Elke dag om daar iets mee te doen is er één. Mag ik het zo zeggen: zorg dat er elke dag iets is dat je leven eeuwigheidswaarde geeft. Een loflied; een gebed; een daad van gerechtigheid. Dat is de wáárde van vandaag. Zo is bij de dag leven ook: de dag van vandaag benutten om de eeuwigheidswaarde van je leven tot haar recht te laten komen. Ik eindig met het indringende en intrigerende beeld dat iemand schetst die diep over deze dingen heeft nagedacht (Søren Kierkegaard). Hij zegt: leven is als roeien. Wie roeit keert zijn rug toe naar de richting waarin hij gaat. Zo is het ook met morgen. Je weet dat je richting 'morgen' gaat. Maar al roeiende kijk je naar vandaag. Zo alleen houd je de eeuwigheid vast.

Amen