Preek over Leviticus 19

Dat je van God zegt dat Hij 'heilig' is kun je begrijpen. Maar als je het van mensen zegt klinkt het raar. Sinterklaas Goedheiligman.... Een heilig boontje.... Schijnheilig... Toch wordt u en worden jullie vanmorgen allemaal opgeroepen om 'heilig ' te zijn. De HEER zegt: Wees heilig, want Ik ben heilig. Kan dat dan? Wat betekent dit?

Het klinkt vreemder dan het is. Het betekent gewoon dit:- Als God heilige toewijding kent, niet fanatiek, maar wel zo dat Hij er 300 % voor gaat, dan wij ook!- Als God heilige liefde kent, zodat Hij het kwade niet verdraagt en in een heilig vuur mensen wil redden van het kwade, dan wij ook!- Als God heilige genade is, zo dat Hij onbeschrijflijk goed is voor mensen maar woedend wordt als mensen een loopje met Hem nemen, dan wij ook! - Als er bij God heilige vergeving is, een eindeloos geduld, maar niet vrijblijvend, dan bij ons ook!Het is eigenlijk niets anders dan dat Jezus zegt: "Volg Mij na." Heilig zijn, zoals God heilig is, dat heeft te maken met radicaliteit, radicaal achter Jezus aan gaan. Als je dat niet wilt? Dan kun je zijn discipel niet zijn. Dan kun je niet bij God horen. God wil dat wij op Hem lijken. Anders kunnen wij niet zijn kind zijn.

Nu niet afhaken. Nu niet denken: "O, dat red ik nooit." Nu even terugdenken aan de vorige preken: "O ja, ik hoef niet bang te zijn van de heilige God." Weet je het nog? Gods heiligheid staat nooit los van zijn goedheid en liefde en vriendelijkheid. Dus als je je zorgen maakt over je gebrek aan 'heilige liefde', is het goed om je te richten op Gods heilige vergeving. God kiepert een enorme schatkist van vergeving over jou uit! Voel je je niet heilig genoeg? Niet bang zijn! God is steenrijk aan geduld en in verdragen. Maar juist daarom! Omdat Hij zo goed is, ga achter Jezus aan. Laat je leiden door de Heilige Geest en niet door het vlees.

Terug naar Leviticus 19. Daar vind je terug wat ik zei over Gods heilige liefde. Hij gruwt van het kwade? Dan wij ook! Zie vs 11:Steel niet, lieg niet en bedrieg niet.Heilig zijn zoals God betekent dat je ervan gruwt, van bedrog, leugen, diefstal. Zie ook vs 14:Plaats geen obstakel voor de voeten van een blinde. Gemeen is dat: niet rekenen met mensen die niet kunnen zien. Van zulke gemeenheid gruwt God? Dan wij ook! Pas het ook toe op weerloze kinderen, die gemakkelijk te pesten zijn. Daar gruwt de HEER van. Jij ook? Neem het voor de weerlozen op!

Nu de tekst waarvoor ik speciaal aandacht vraag, vers 9 en 10. Een mooie bepaling is dat: een rand van je akker niet oogsten. Die blijft over voor de armen. De gevallen druiven laten liggen - voor de armen. Dat is heilige liefde: de gedrevenheid om mensen die hulp nodig hebben tegemoet te komen. Dit is anders dan een TV-actie voor Darfur. Dat is ook goed. Maar het is eenmalig. Het is een reactie op een noodkreet. Dit niet. Dit in Leviticus is een wet, een vaste regel. Hier kunnen armen van op aan. Als een arme dit ziet hoeft hij niet te zeggen: "Wat geweldig aardig en bijzonder dat u dat voor mij doet. Dank u heel hartelijk!" Dat zou hij moeten zeggen als het een gunst was die hem ten deel viel. Maar in Leviticus 19 gaat het om de instelling van een recht. En dus, als een arme zou zien dat het veld wél tot de rand toe is afgemaaid en dat álle druiven zijn meegenomen door de eigenaar, dan kan hij naar de rechter stappen! Dan kan hij zeggen: "Dit klopt niet." En dan zal de rechter - als het goed is - zeggen: "Je hebt gelijk. Dit klopt niet." Dit verschil is belangrijk. Gods heilige liefde komt hierin tot uitdrukking, dat Hij armen niet alleen gunsten bewijst, maar ook rechten voor hen instelt.

God wil dat ook onze heilige liefde er zo uit ziet. Niet alleen af en toe iets in de collectebus doen, maar structureel goed zijn voor de armen. Vrijgevigheid inbouwen in je levenspatroon. Wij hebben geen akkers en wijngaarden meer. Wij hebben inkomen en zakgeld. Hoe ziet het er uit als je daarvan een 'rand' ter beschikking stelt voor armen? Ik heb uitgerekend hoeveel dat is, zo'n 'rand'. Een interessante bijkomstigheid is, dat bij kleinere percelen het percentage omhoog gaat! Maar laten we eens uitgaan van een veld van 50 bij 100 meter. Dan komt een rand van één meter breed neer op 6% van het gehele veld. Dat zou je met jezelf kunnen afspreken: vast 6 % afstaan van je zakgeld, aan Felix Kohol, of Red een kind, of TEAR. Nu is er niemand die dat percentage voorschrijft. Je kunt ook kiezen voor 5 %. Of voor 10 %. In dat laatste geval spreken we van de tienden. Kijk zelf wat het beste is. Mensen met een krappe beurs zullen waarschijnlijk andere rekensommen toepassen dan welgestelden. Het behoort tot de christelijke vrijheid om hier in eigen verantwoordelijkheid afwegingen te maken. Maar het beginsel geldt voor iedereen: niet af en toe iets geven, nee, structureel. Niet kijken of het goed uitkomt. Dan is het een gunst. Maar maak er nou eens een recht van voor de armen. Dat hoort bij heilige liefde.

Nu kan dit heel gauw wettisch worden. Dan wordt het een kwestie van: de regels volgen. Daar kun je een steenkoud hart bij hebben. Zo iets zag Jezus bij de Farizeeën gebeuren. Dan is het geen heilige liefde meer. Niet toevallig staat steeds in dit hoofdstuk: "Ik ben de HEER, jullie God." Het gaat om zijn heilige liefde. Die hebben wij na te volgen. Als je wettisch leeft volg je Hem niet. In dit recht zit een enorme warmte; er brandt een heilig vuur in. Dat is de radicaliteit van Christus navolgen. Waar dat gebeurt, kunnen wij met ons dankuur voor gewas en arbeid bij God aankomen. Anders niet.

Amen