Preek over Jesaja 44:24 - 45:7

Psalm 116:1, 8ELB 254Psalm 113:1, 2Gezang 323:1, 2Psalm 104:1, 9Gezang 30:5, 6ELB staat voor Evangelische Liedbundel

Op grond van deze tekst wil ik u oproepen tot moed en verwachting, en u aansporen een houding van 'defaitisme', van gelatenheid te laten varen. 'Gelatenheid' ervaar ik als ik berichten hoor over het drama in Darfur. Op grote schaal gebeuren daar vreselijke dingen. Niemand doet er iets aan, en het lijkt ook wel of niemand er iets aan kan doen. Dat kan het gevoel geven dat de dingen gaan zoals ze gaan en dat we geen verandering hebben te verwachten. In deze tekst hoor ik iets dat ons wil afhelpen van die gelatenheid. God is, zo luidt de boodschap, niet opgehouden met scheppen!

Even iets over de achtergrond: de profeet spreekt hier de Israëlieten aan die naar het verre en vijandige Babel gedeporteerd zijn. Over 'gelatenheid' gesproken: ze zagen niet dat er ooit nog verandering in hun situatie kon komen. En wat zegt nu de HEER bij monde van de profeet? "Maak je klaar om naar huis te gaan, want Ik schuif de Perzische koning Cyrus naar voren als jullie redder!" Zo kunnen de Israëlieten dus moed vatten, verandering ten goede verwachten! Daarbij benadrukt de HEER dat Hij deze verwachting wekt als Schepper.
Het is alsof de HEER de opkomst van Cyrus voorstelt als een nieuwe scheppingsdaad! Zo ook in het slot van hoofdstuk 44:

Met andere woorden: niet alleen bij het begin van de wereld was God als Schepper actief. God schept nog steeds dingen! Het woord 'scheppen' is belangrijk. Het betekent 'nieuwe dingen maken', dingen waarvan je niet had kunnen denken dat ze ooit zouden ontstaan, die niet in het verlengde liggen van wat er is. Daarom wordt in de Bijbel alleen van God gezegd dat Hij 'schept'. Want alleen God kan dat: werkelijk iets nieuws maken, dat uitgaat boven het bestaande. Voortdurend komt de HEER dan ook op voor zijn eer. Let op dat herhaalde "Ik ben het...!" (44:24; 45:5,6,12,13) De HEER is uniek in zijn 'scheppend' bezig zijn. Niemand anders kan dat. Het resultaat is er naar. Israël wist niet wat het hoorde: "Gaat de Perzische koning Cyrus ons verlossen? Ondenkbaar!" Het heeft er ook tegen geprotesteerd: het vertrouwde het niet, dat God met een heidense koning iets goeds zou doen. Daar zie je aan dat God dus op en top scheppend bezig was toen Hij Cyrus naar voren schoof als Israëls redder, zijn 'gezalfde' (45:1), ofwel: zijn Messias!

Als God niet alleen bij het begin van de wereld de Schepper is, als Hij doorgaat met scheppen, mogen ook wij dat van hem verwachten. Dan doet Hij nog steeds nieuwe, onvoorziene, ongedachte dingen waarmee Hij impasses doorbreekt. Hierbij mogen wij voor alles denken aan de opstanding van Christus. Maar ik denk ook dat wij gebeurtenissen in onze eigen tijd als zodanig mogen interpreteren. Ik geef twee voorbeelden. Het eerste is wat ik vrijdag in de krant las, over een Nederlandse intellectueel die naar Siberië gaat om daar als priester te evangeliseren. Een ongehoord bericht is dat! Want het gaat dwars tegen de trend in dat intellectuelen het geloof verliezen. Hier is juist een intellectueel die het geloof hervonden heeft. En wat nog belangrijker is: hij is welkom in Siberië. Twintig jaar geleden werden christenen in Siberië opgesloten. Wie had toen kunnen denken dat het communistische bewind zou bezwijken en dat de kerk in Rusland weer een vooraanstaande rol speelt?! De enorme omwenteling die begon met de val van de Berlijnse muur - je mag die christelijk opvatten als een scheppingsdaad van God. De geschiedenis heeft toen een wezenlijke doorbraak te zien gegeven. Een tweede voorbeeld: ik heb hier het boek van paus Benedictus XVI over de Heer Jezus. Ik ben er verrast door en wil er een lans voor breken. Geen misverstand: ook in dit boek verloochent de paus zichzelf niet. Het Rooms-Katholieke uitgangspunt van deze studie is onmiskenbaar. Ik besef ook heel goed dat de auteur dezelfde is als degene, die onlangs zijn fiat gegeven heeft aan een document waarin Rome zich niet al te complimenteus uitlaat over de protestantse kerken. En toch: wat staat er veel goeds in dit boek. Het is, in onderscheid van menig theologisch boek over Jezus, een warm, eerbiedig en gelovig getuigenis van Hem. Het is 'orthodox' in de goede zin van het woord. Bijbelkringen zouden er hun winst mee kunnen doen. Waarom maak ik hier in dit verband melding van? Omdat er een tijd is geweest dat pausen vreselijke dingen deden en beweerden. Luther noemde de paus daarom zelfs 'de antichrist'. Hij zou zich in zijn graf omdraaien als hij hoorde hoe ik een boek van de paus aan bijbelkringen aanbeval. Hij zou het niet hebben kunnen geloven dat een paus ooit zo bijbels over de Heer Jezus zou schrijven. Hier heb je dus ook weer zo iets 'nieuws'. Mogen wij hierin niet het scheppende ingrijpen van God zien? Het geloof in God nodigt er werkelijk toe uit, om vol verwachting naar de wereld te kijken en niet in gelatenheid. De dingen blijven niet voor altijd zoals ze zijn. God is scheppend in de wereld bezig!

Daarom is er reden om de moed niet op te geven, niet als het om Darfur gaat, niet als het om Irak gaat, niet als het om uw eigen leven gaat. Als je in God de Schepper gelooft, mag je hopen op doorbraken, op nieuwe dingen, op onverwachte gebeurtenissen. Zo gezien maakt geloven in God groot verschil. Wat kom je anders in de wereld te staan als je haar geschapen weet door een God die nog steeds scheppend bezig is. God nodigt u uit om Hem als Schepper te vertrouwen. Hij komt daarin ook op voor zijn eer als Schepper. Die 'gelatenheid' ervaart Hij als een belediging - alsof Hij de Schepper niet zou zijn! In zekere zin is het afval van Hem, de levende God, wanneer wij doen alsof de wereld gedoemd is om nooit meer uit het spoor van verderf en ondergang te komen. Laten wij als gemeente van Christus liever volharden in de belijdenis: "Ik geloof in God, de Vader, de Schepper." En durf dan vanuit die belijdenis steeds opnieuw de stap zetten van vertrouwen in Hem.

Amen