Preek over Jesaja 8:23b - 9:6

Vanuit dit bekende bijbelgedeelte zijn hartverwarmende dingen over onze God te zeggen. Ik begin bij vers 1. Dat volk dat in duisternis ronddoolt, dat zijn de mensen die in het Noorden van Israël wonen. Zie 8:23: het betreft het land van de stammen Zebulon en Naftali, twee van de tien stammen. Hun land is onder de voet gelopen door de toenmalige supermacht Assyrië. Wat Jesaja nu doet, is deze mensen hoop geven. Hij kondigt aan dat een groot, stralend licht voor die mensen gaat schijnen. Dat mag bijzonder heten. Het had in de lijn der verwachting gelegen dat Jesaja geen woord aan de mensen in Zebulon en Naftali verspild had. Hij was namelijk een Jeruzalemmer, iemand van het tweestammenrijk. De relatie tussen de tien en de twee stammen was slecht. De Noordelijke tien stammen erkenden het koningshuis van David niet en wilden ook niks met de tempel in Jeruzalem te maken hebben. De Zuidelijke twee stammen keken daarom verachtelijk op de Noorderlingen neer. En nu was het dus misgegaan met de tien stammen. Dat was vast hun verdiende loon! Dat komt er nou van als je niks te maken wilt hebben met de afstammelingen van koning David en de tempel in Jeruzalem links laat liggen! Gezien tegen die achtergrond is het zo bijzonder wat Jesaja zegt. Hij, de Jeruzalemse profeet, heeft goed nieuws voor de mensen van het Noorden. Geen verwijt; geen afstand, maar betrokkenheid en een hoopvolle boodschap. Hoor wat hij zegt in vers 5 en 6:
Dat zegt wat over God. Een paar honderd jaar al was de splitsing tussen Noord en Zuid een feit. Een paar honderd jaar al negeerden het Noorden de tempel van de HEER en hadden zij lak aan het door Hem uitverkoren koningshuis van David. Maar wat blijkt? De Heer is nog altijd verknocht aan de tien stammen. Het is veelbetekenend, dat Jesaja hier herinnert aan het verhaal van Gideon die de Midianieten versloeg, vs 3 slot, vgl. Rechters 7. Gideon was namelijk een Noorderling, Rechters 6:11! Hoort u? God de HEER schudt dat verleden niet van zich af. Hij wil voor die Noorderlingen nog steeds de God van Gideon zijn! Zo blijkt, dat Zebulon en Naftali Hem even lief zijn als Juda en Jeruzalem. Onthoud dat! Misschien voelt u zich even in de schaduw staan als Zebulon en Naftali. Weet dan dat God zijn licht ook voor u laat schijnen.

Dan het tweede. Hiervoor attendeer ik op vers 3 en 4. Daar wordt de Assyrische onderdrukking beschreven waaronder de Noorderlingen hebben te lijden. Heel concreet profeteert Jesaja dat de HEER de mensen bevrijdt van het vreemde juk, van de zweep van de drijver, van de soldatenlaarzen. De troonopvolger die geboren is, brengt werkelijk concrete vrede. Het is goed daar op te letten. In de bijbel wordt benadrukt dat God ons onze schuld vergeeft, verzoening tot stand brengt, en de dood overwint. Maar hier zie je dat God bij dat alles ook echt ons concrete welzijn op het oog heeft, en zwaar tilt aan het menselijk lijden ten gevolge van wrede onderdrukking. God heeft niet alleen ons geestelijk leven op het oog, maar is geïnteresseerd in héél ons welzijn. Aarzel daarom niet Gods aandacht te vragen voor ons aardse leven en ons aardse lichamelijke lijden.

Tenslotte vraag ik uw aandacht voor vers 9, het slot van de profetie. Jesaja brengt daar ter sprake dat de HEER zich beijvert voor de verlossing van zijn volk. Een prachtig woord is dat. Het duidt de hartstocht aan waarmee de HEER bij zijn volk betrokken is. Daarop stoelt uiteindelijk de geloofwaardigheid van deze profetie. Want het feit dat er een troonopvolger geboren is, zegt nog niet alles. Effectieve verlossing is door deze troonopvolger nog niet tot stand gebracht. Zijn geboorte bergt voor alsnog alleen nog maar een belofte van redding in zich. Gaat dit kind die beloften waarmaken? Het is afwachten... Bedenk, dat er afstammelingen van David waren geweest die bitter tegenvielen. Het is daarom niet toevallig dat Jesaja uiteindelijk zegt: we moeten het hebben van de ijver van de HEER. Het koningshuis van David is in zichzelf niet zoveel waard. Alles komt aan op de belofte van de HEER, dat Hij door middel van de dynastie van David actief wil zijn voor zijn volk. Het is vanwege die ijver van de HEER, dat Jesaja zulke veelbelovende namen aan het nieuwe prinsje toekent. Die namen zijn enkel en alleen gepast, omdat uit zijn geboorte blijkt dat de HEER trouw is. Vanwege die trouw geeft de geboorte van het kind reden tot vreugde. Vanwege die trouw durft Jesaja zo veel te beloven. Fundeer daarop dan ook uw geloof, broeders en zusters. Waarom mag u hoop hebben? Omdat de HEER betuigt dat Hij zich gaat beijveren voor u en voor zijn schepping.

Met Kerst wordt dit stuk gezongen door ons koor. Jesaja 9 is namelijk terecht gekomen in Handels Messiah: For unto us a child is born. Uit het voorgaande mag blijken dat dit bijbelgedeelte oorspronkelijk op de tijd van Jesaja sloeg en geen aankondiging van de geboorte van de Messias is. Toch heeft het Nieuwe Testament de lijn doorgetrokken. Vers 1 wordt aangehaald in Matteüs 4:16 (vgl. vs 3 met Jesaja 8:23). Inderdaad: het stadje Nazaret ligt in het gebied van Zebulon en Naftali. De streek Galilea heeft in Jezus een groot, stralend licht gezien! Juist in Galilea heeft Hij duidelijk gemaakt dat het aardse welzijn van mensen Hem ter harte ging. Denk aan al die genezingen die in Galilea plaats vinden! En dat Jezus is geboren in Bethlehem, de stad van David, roept onmiskenbaar herinneringen op aan Jesaja 9:5. De profetie is toen pas vervuld, tot volheid gekomen. Dat geldt ook van die slotregels:
Daarop komt het aan, dat God de HEER zelf in hartstocht op ons betrokken is. Nooit werd dat duidelijker, dan toen onthuld werd dat deze nakomeling van David Gods eigen Zoon was. Hij heeft zichzelf verteerd in zijn liefde voor God en in zijn dienst aan ons mensen. Zo kleurt Jesaja 9 de geschiedenis van Christus in. Dankzij deze oudtestamentische profetie kun je ook de vervulling ervan, de geschiedenis van Kerst, weer meer gaan ervaren als een hartverwarmende geschiedenis.


Amen