Preek over Jeremia 29:1-14

Je voegenSoms vraagt God van je, om je te voegen in een situatie die niet naar je zin is. In het verhaal voor de kinderen: op een regendag in de vakantie niet je zinnen blijven zetten op zwemmen, maar meedoen met een spelletje. Je maakt allemaal wel eens mee dat het leven een wending neemt waar je niet blij mee kunt zijn. Als gelovige kun je dan om verandering, om uitkomst vragen. Soms verhoort God dat gebed. Maar wat, als Hij 'nee' zegt?

In Jeremia 29 zegt God 'nee'. De Joodse mensen waarover het hier gaat verkeren in een afgrijselijke situatie: ze worden gedwongen hun vaderland te verlaten en komen tegen hun zin in een ander land terecht. Let wel: ze slaan niet op de vlucht. Dat zou al vreselijk zijn, maar dan was het nog hun eigen keuze. Hier is pure dwang in het spel; een dictator zet ze op transport naar zijn eigen land Babylonië, ver,ver weg van Jeruzalem. De vraag is nu, wat deze Joden van God mogen verwachten. Ze krijgen tegenstrijdige prognoses. Er zijn profeten die uitgesproken optimistisch zijn: "Dit gaat niet lang duren. God zal ervoor zorgen dat die vreselijke dictator binnenkort ten val komt. Maak je maar vast klaar voor de terugkeer naar huis!" Daar staat de boodschap van de profeet Jeremia tegenover. Hij zegt: "Bereid je er maar op voor dat dit heel lang gaat duren. God de HEER zal pas na 70 jaar een eind maken aan jullie ellende."

Jeremia heeft gelijk gekregen. Het was geen gelijk om blij mee te zijn. Het was ook geen fijne boodschap die hij had. Maar in het leven met God moet nu eenmaal wel eens de harde waarheid worden aangezegd. Die andere profeten, die zo veel vrolijker en zonniger klonken, zijn 'dromers' die de mensen naar de mond praten. Ze vertellen alleen maar wat die ontmoedigde Joden in Babylon graag willen horen, 29:8. Het zijn leugenprofeten. De ware profeet durft tegen de haren in te strijken en de bittere werkelijkheid aan te wijzen. Hij maakt het niet mooier dan het is. Hij belooft geen koeien met gouden horens. De boodschap van zulke profeten als Jeremia is in de Bijbel terecht gekomen. Zo moeten wij in de kerk leren dat God ons niet altijd onze zin geeft, maar het soms nodig vindt om 'nee' tegen ons te zeggen. En dan?

Dan zal het erom gaan je te voegen in die situatie waarin God je plaatst. Jeremia schrijft een brief naar de ballingen in Babylon waarin hij ze namens de HEER oproept om zich positief, constructief op te stellen. Létterlijk 'constructief': ze moeten huizen construeren, tuinen aanleggen, gezinnen stichten. Áls het dan lang gaat duren, laten ze dan niet chagrijnig worden, negatief. God wil dat ze hun tijd goed benutten. Zo'n woord is ook toepasbaar als je op je werk op een afdeling beland bent waar je je niet echt op je plaats voelt, of als je niet naar je zin woont, of als je leven ten gevolge van gezondheidsproblemen een wending genomen heeft waar je niet blij mee bent. Voeg je erin! Wees constructief!

Jeremia gaat nog verder. Namens de HEER schrijft hij in zijn brief, vers 7:Bidt tot de HEER voor de stad waarheen ik jullie weggevoerd heb en zet je in voor haar bloei, want de bloei van de stad is ook jullie bloei.Horen wij dat goed? Bidden voor de stad van de dictator? Je inzetten voor de bloei van die stad? De HEER wil kennelijk zeggen: "Verkijk je niet op die dictator. In Babel wonen ménsen die Ik geschapen heb. Dictator of niet: Babel blijft deel uit maken van mijn schepping. Ik wil jullie dáár zegenen. En Ik wil dat jullie daar tot een zegen zijn. Het moet zo zijn dat Babel er wel bij vaart dat er Joden binnen zijn muren wonen. Het moet zo zijn, dat Babel er wel bij vaart dat jullie er voorbede voor doen."

Zo heeft de HEER twee pijlen op zijn boog. De ene is, dat de weggevoerde Joden na 70 jaar terug mogen keren naar huis. Er is uitzicht op redding. De andere is, dat de weggevoerde Joden gedurende die 70 jaar bijdragen tot het welzijn van de stad waarin ze verkeren. Ze moeten zichtbaar maken, dat die stad de hel niet is, maar een stukje van Gods schepping waar Hij zegen wil geven. Ook voor wat betreft het geheel van de wereldgeschiedenis heeft de Heer die twee pijlen op zijn boog. De ene is: uitzicht op een vernieuwde schepping. Ooit, op de grote glorieuze dag van Christus, worden alle dingen nieuw. Maar ook de tussentijd is zinvol. Dat is de andere pijl op Gods boog. Wij leven hier niet in de hel. Deze wereld, hoezeer ook geteisterd door dictators en andere boze machten, blijft schepping van God. In die schepping geeft God ons een plaats als christenen en wil Hij ons zegenen en leiden door zijn Geest Hij wil ook dat wij voor deze wereld bidden en ons inzetten voor haar bloei. Hij wil niet dat wij sikkeneurig in een hoekje gaan zitten of de boel uit onze handen laten allen in afwachting van de wereld die komt. Hij wil dat wij, gedreven door de Geest van Christus, in deze wereld constructief aanwezig zijn. Dus: bid niet alleen voor de wederkomst. Zet je ook in voor het milieu, en voor vluchtelingen, en voor de ondernemingsraad, en schrijf kaartjes naar gevangenen, en bid voor déze wereld, en ga de politiek in, en maak zo zichtbaar dat deze wereld God de Heer toebehoort, de duivel en alle dictators ten spijt.

Amen