Preek over Psalmen 44

Niet gezien worden Niet gezien worden is erg. Het gevoel hebben dat je niet gezien wordt is net zo erg. De wereld draait door maar heeft geen boodschap aan jou en merkt jou niet op. Daar kun je zwartgallig en bitter van worden. Voor jou geen Kerstgeschenk. Geen kaartje 'ik denk aan je'. Je baas ziet niet hoe jij je best doet. Géén werkgever die jouw sollicitatie eruit vist en interessant vindt. Geen jongen/geen meisje die jóu leuk vindt. Is er dan niemand die aandacht heeft voor jou? Een gelovige weet: "God ziet mij. Hij heeft aandacht voor mij. Hij denkt aan mij." Maar als je nu ook niet door God gezien wordt? Zou dat kunnen? Of is dat hooguit een gevoel, waaraan geen werkelijkheid beantwoordt? Vergeten In psalm 44 zeggen mensen op grond van de feiten in hun leven: Waarom verbergt u uw gelaat, Waarom vergeet u onze ellende, onze nood?Dat is meer dan een gevoel. Het feit ligt er, dat Israëls legers de nederlaag hebben geleden, vers 10, 11. De HEER hielp niet. Hij was er niet bij. Ze waren vol vertrouwen geweest, dat de HEER met hen zou strijden. Ze waren gelovig geweest. Niettemin. Ze stonden er alleen voor. God? Ze merkten niet dat Hij er was. Bij God hadden ze het gevoel dat Hij zijn interesse in hen verloren had. Schrijnend in vers 13:U hebt uw volk van de hand gedaan, Veel bracht de verkoop u niet op.Dát gevoel. Door niemand gezien worden. Ook niet door God. Alsof God geen stuiver meer voor je geeft. Als er feiten zijn waardoor u dat gevoel herkent, of mensen kent in omstandigheden die dat gevoel oproepen, is psalm 44 de moeite waard om als gebedshulp te gebruiken. Ik wijs drie dingen aan.

Het eerste is dat de mensen in deze psalm zich niet laten aanpraten dat het aan hén ligt. Dat is een tamelijk gebruikelijke reactie. "Merk jij niets van God? Ja, maar dan moet je ook van jouw kant op Hem gericht zijn! Sta voor Hem open, dan zul je merken dat Hij er ook voor jou is." Soms heeft het zin om dat tegen mensen te zeggen, maar niet altijd. In psalm 44 kunnen mensen tegenwerpen: "Wij stónden open voor God. Desalniettemin…" Zie vers 18, 19:Uw verbond verloochenden wij niet, Ons hart keerde zich niet van u af, Onze voeten weken niet van uw pad.Dat kan dus. Dat jij je vol vertrouwen op God richt, en dat je dat van jezelf weet. In vers 21 en 22 wordt dat ook met zoveel woorden tegen God gezegd:Hadden wij de naam van onze God vergeten, Onze handen uitgestrekt naar een vreemde god, Zou God dit niet hebben ontdekt? Hij kent de geheimen van ons hart.Zover kun je soms dus gaan in het gebed. "HEER, u weet dat wij op u gericht waren." Zoals Petrus het zei: "Heer, u weet dat ik van u houd." (Johannes 21: 15 - 17) Dat maak het veel raadselachtiger dat er dingen gebeurd zijn waardoor ze het gevoel kregen dat ze niet door God gezien werden. Ja, maar zo raadselachtig is het leven van een gelovige soms. In het gebed mag je dat ook inbrengen. "HEER, het klopt niet." Dan bidt je écht! Reken maar dat God dan de oren spitst!

Het tweede is dat de mensen in deze psalm God wel blijven vertrouwen. Ze geven er wat het geloof betreft niet de brui aan. Ze blijven geloven dat God hun trouw zal zijn, vers 27. Dat is bijzonder. Je zou er niet gek van opkijken als mensen in deze situatie zouden zeggen: "Voor ons houdt het op. Wij hebben ons vertrouwen in God voorgoed verloren." Het wemelt waarschijnlijk van mensen om ons heen die dat zeggen: "Al dat lijden in de wereld. Waar was God? Hij doet er niks aan. God? Voor ons hoeft Hij niet meer." Ach, misschien komt dat ook wel eens in jouw hart op. Iedereen merkt wat van God, maar jij niet. Iedereen voelt wat van God, maar jij niet. Het zou aan jou liggen? Ach, je weet toch heel goed hoe ongelooflijk veel je hebt gebeden. Nee, voor jou houdt het op met God. Wat moet je dan als gelovige terugzeggen? Elk antwoord lijkt goedkoop. Maar let nu eens op psalm 44. Deze mensen blijven vertrouwen op God. Op basis waarvan? Merkwaardig: op basis van het verleden, zie vers 2:God, met eigen oren hebben wij het gehoord, Onze voorouders vertelden het ons door: De daden die u verrichtte in hun dagen, In de dagen van weleer.En dan volgt het verhaal van de bijbelse geschiedenis. Wat gebeurt hier? Deze mensen zeggen: "Onze persoonlijke ervaring met God is negatief. Maar dat zegt niet alles. Want anderen hebben positieve ervaringen met God gehad. Wij staan in een lange traditie van hulp van God. Dan zouden we God af moeten schrijven omdat wij nu een teleurstellende ervaring met hem hebben opgedaan? Nee, dat zou voorbarig zijn. Wij spreken God erop aan dat Hij in lijn met vroeger alsnog ook voor ons oog heeft!!" Met andere woorden: hier sluiten mensen zich niet op in hun persoonlijke ervaring. Zij baseren zich op het getuigenis van anderen. Zij weigeren te accepteren dat hun persoonlijke ervaring doorslaggevend is. Zij spreken God aan op zijn trouw: HEER, vroeger hadden de mensen wat aan u. U kunt het niet maken dat u het met ons anders doet."Verlos ons omwille van uw trouw." (vers 27)Dit is een waarschuwing om je niet op te sluiten in je eigen ervaring. Er is in onze tijd veel aandacht voor de persoonlijke ervaring, ook in het geloof. Dat is terecht en begrijpelijk. Maar je kunt doorslaan. Je slaat door, als je op basis van jouw persoonlijke ervaring de knoop doorhakt: "Er is geen god. Aan God heb je niks." Dat is te veel eer voor jouw persoonlijke ervaring. Er is ook zo iets als de bijbelse geschiedenis. Vraag eens aan Petrus en Paulus wat die van God hebben meegemaakt! En dichterbij huis: jouw opa en oma? Wat hebben die te vertellen? Dan kun je ongeduldig worden en zeggen: "Ja, wat heb ik daar aan. Dat is de ervaring van opa en oma. Maar het gaat om míj!" Psalm 44 doet het dus anders. Die zegt: "HEER, het klopt echt niet. Volgens de bijbelse verhalen en volgens het verhaal van mijn opa en oma bent u een trouwe God. Dan kunt het niet maken om mij nu over te slaan!" Willen jullie zo eens bidden? Baseer je niet alleen op je persoonlijke ervaring, maar haal de bijbelse geschiedenis en de geschiedenis van je opa en oma erbij. En zeg dan tegen God: "Ho, HERE God, dit klopt niet - Mij vergeten! Wees eens trouw!"

Het derde waar ik op wijs, is dat het vasthouden aan de trouw van God in deze psalm leidt tot een ongehoord gebed.Word wakker, Heer, waarom slaapt u? Ontwaak!Laat het duidelijk zijn: dit kun je niet met goed fatsoen tegen God zeggen. Dit is een fout gebed. God slaapt namelijk nooit. Dat staat in psalm 121: "Hij sluimert niet, Hij slaapt niet, de wachter van Israël." Nee, God is altijd alert. Weet je wie er slapen? De afgoden. Elia drijft de spot met de Baäl: "Roep zo hard u kunt. …Misschien slaapt hij en moet u hem wekken!" (I Koningen 18: 27). Maar met de Baäl mogen wij de HEER natuurlijk niet vergelijken. Stel je voor: God die even zit te suffen… godslasterlijk – toch? Het is allemaal waar, en toch durft psalm 44 zo te bidden. Ik moet denken aan die gelijkenis van Jezus, waarin Hij het bidden tot God vergelijkt met het beroep dat een weduwe doet op een onrechtvaardige rechter. Ze dringt zo op dat de man zich in het nauw gebracht voelt. "Straks vliegt ze me nog aan…" (Lucas 18: 6) Jezus deinst er niet voor terug om te zeggen: zo moet je bidden. De Vader moet gewoon schrikken van je! Nou, dat gebeurt hier ook. Dit is geen parlementaire taal tegen God.Word wakker, Heer, waarom slaapt u? Ontwaak!Dit kan eigenlijk niet. En toch staat het in de Bijbel. Dit is namelijk de HEER uiterst serieus nemen. Hier weigeren mensen te accepteren dat God hen niet ziet. Omdat ze gehoord hebben dat Hij anders is. Omdat ze van Jezus gehoord hebben. Dat wil ik tegen u en jullie zeggen vanmorgen. Misschien voel je je al heel lang niet gezien door God. Misschien denk je bij jezelf: "God? Ik heb m'n vertrouwen in Hem verloren." Dan zeg ik: zo makkelijk moet je God er niet af laten komen. Je kent toch het verhaal van Jezus, die oog had voor zoveel mensen? Dan zou Hij voor jou geen oog hebben? Dat kan niet waar zijn. Bons op die deur. Bons desnoods vervaarlijk op die deur. Niet om je zin te krijgen. Maar om aan God duidelijk te maken, dat jij gelooft in een levende God. In een God die wakker is en die wakker maakt, zelfs uit de dood. In de naam van Jezus: spreek God aan op zijn trouw.Word wakker, Heer! Ontwaak!

Amen