Preek over Lucas 22:47-53

In de niet erg christelijke krant die ik lees, verbaast de recensente zich over de gewelddadigheid in de film The passion of the Christ. Zij schrijft:Voor kijkers die niet in dit geloof zijn opgevoed… is The Passion of the Christ een tamelijk onbegrijpelijke film. Twee uur lang zien hoe een man geslagen, gegeseld, vernederd, vermoord wordt, en telkens vergat ik waarom dat gebeurt. Waarom? (Bianca Stigter in NRC-Handelsblad van 31 maart 2004, voorpagina)Ze schrijft vervolgens (blz. 13):Regisseur Gibson neemt aan dat iedereen weet dat Christus voor onze zonden gestorven is. Waarschijnlijk werkt de film alleen als je dat ook gelooft.Heeft ze gelijk? Ik weet het niet. Moet u beslist naar de film gaan kijken, of juist niet? Ik ga het u niet zeggen. Wat ik u vanmorgen wil vragen, is om inderdaad bij de onbegrijpelijkheid van al dat geweld stil te staan, en om die vraag te stellen: waarom? En om dan niet te gauw dat antwoord te geven: "Omdat Christus gestorven is voor onze zonden." Dat antwoord is uiteindelijk wel waar, maar het komt gauw te vroeg. Word eerst maar verbijsterd door - inderdaad - het geweld dat tegenover Jezus gebruikt wordt. In het gelezen gedeelte van Lucas 22 wordt sterk de vreemdheid van dat geweld beklemtoond. Ik wijs op drie dingen.

Jezus spreekt zelf zijn verbazing uit over de politiemacht die hem komt arresteren, zoals Hij eerder (vs 48) - ondanks 22: 21 - 23! - zijn verbazing uitsprak over het verraad van Judas:"Wat komen jullie nou met zwaarden en knuppels naar me toe? Jullie doen alsof ik een levensgevaarlijke oproerkraaier ben, die in het holst van de nacht gepakt moet worden. Dat is toch absurd? Je had Me toch gewoon overdag kunnen aanhouden, toen ik in de tempel leerde?"Ja, dat is waar. Het is eigenlijk heel raar, deze actie. Ze doen alsof hij een gewelddadige rover is (vgl. de rover in de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan), of zelfs een guerrillastrijder tegen de Romeinen. Maar dat klopt niet - het klopt van geen kant met zijn bezigheden als rabbi! Later zal Pilatus er ook niet over uit kunnen. Hij verwacht een gevaarlijke oproerkraaier te ondervragen, maar komt er binnen de kortste keren achter dat Jezus alles is behalve dat (vgl. 23: 14). Wat gebeuren hier voor sinistere dingen? Wat is dit voor zinloos geweld? Jezus stelt zich hier werkelijk op als een onschuldig lam. Hij doet niets dat het geweld tegen Hem rechtvaardigt. Bij zijn leerlingen is dat anders. Die slaan er op los. Maar Jezus roept hen krachtig tot de orde:Houd daarmee op! Zo is het genoeg!Zelf doet Hij het tegenovergestelde: Hij geneest de man wiens oor was afgeslagen. Dit is Jezus´ laatste genezingswonder voor zijn kruisiging. Zelfs nu nog geneest Hij zieken. Maar dat maakt het helemaal volkomen onbegrijpelijk dat men met zwaarden en stokken Hem gaat arresteren. Wat gebeurt hier? Jezus duidt aan dat hier meer aan de hand is dan zinloos geweld. Hij ziet er iets duivels in.Dit is uw uur, het uur van de macht van de duisternis.Hij zegt dus niet:"Ja, ik begrijp het wel, dit komt allemaal van God, want Ik moet sterven voor de zonden van de mensheid." Dat antwoord is te kort door de bocht. Hij schrijft dit vreselijke geweld toe aan de macht van de duisternis. Niet voor niets werd Hij even eerder overvallen door doodsangst. Hij kijkt hier de duivel in de ogen. Dit is meer dan zinloos geweld - dit is duivels geweld. Waarom? Waarom twee uur lang kijken naar duivels geweld? Het evangelie zelf geeft dus aanleiding om je hersens af te pijnigen over dit vreemde, dit sinistere. Laat u toch uit het lood slaan door het lijden van Christus. Het is zo vreemd, zo erg. En ga vanuit die verbijstering op zoek naar een antwoord op de vraag:"Waarom?" In Lucas 22 worden dingen gezegd die helpen een antwoord te vinden. Ik wijs nog eens op die slotwoorden van Jezus:Dit is uw uur, het uur van de macht van de duisternis.Het woord ´macht´ is een speciaal woord. Het duidt aan dat de duisternis macht krijgt. En het woord ´uur´ duidt aan dat Jezus´ gewelddadige vijanden aan de beurt zijn. Er zit regie achter. God zegt tegen het duivels geweld:"Ga je gang. Kom maar op." En zo zie je Jezus hier ook vrijwillig zich uitleveren aan de macht van de duisternis. Zijn leerlingen proberen dit duister met alle geweld tegen te houden. Jezus niet. Hij zegt:"Laat maar komen." Ergens heeft ook Jezus hier de regie. Hij wordt niet gearresteerd - Hij laat zich arresteren. Het is het resultaat van zijn gebedsstrijd in Gethsemane. Hij is er klaar voor. Het is zelfs alsof Hij deze duisternis oproept, door zelf zo puur geweldloos te zijn, nog steeds genezend, vergevend, zijn vijanden goed doende. Hij, het pure licht - in zijn licht wordt dit geweld zo duivels gemeen en onbegrijpelijk. Zo is Jezus in zekere zin dit duivelse geweld de baas. Wij worden misschien wanhopig van dit geweld. Jezus straalt geen wanhoop uit. Hij heeft in doodsangst de strijd gestreden. Nu zegt Hij:"Kom maar op, als je durft." Hij probeert het niet tegen te houden. Hij slaat niet op de vlucht. Hij laat het komen. Eigenlijk is dit het meest verbazingwekkend van al. Het is waar: de Passion of the Christ is zeer gewelddadig. Maar dat is maar de halve waarheid. De andere helft, en zelfs meer dan dat, is de wonderbaarlijke bereidheid van Christus om zich te laten overmeesteren. Tegen de gitzwarte achtergrond van duivels geweld wordt ons de grootse gestalte getekend van de Mensenzoon die het komen liet. Van Hem gaat een wonderbaarlijke geruststelling uit. Het is alsof Hij zegt: "Laat dit duivelse geweld Míj maar verslinden, niet jullie. Jullie zijn in wezen van hetzelfde laken een pak, met jullie eigen zwaarden. Ik niet. Ik blijf overeind, genezend, vergevend. En daarmee heeft het straks zijn beurt gehad. Wees niet bang." De Passion of the Christ is het verhaal van de man die het zegevierende Licht is, en wiens uur komt - met Pasen.

Amen