Preek over Lucas 20:9-19

Kun je je dat voorstellen, dat mensen agressief worden tegen God, tegen Jezus? Word jij wel eens zó kwaad op God, dat je Hem woedend de deur wijst, dat je Hem wel wat aan zou kunnen doen? Gek: meestal als het over God gaat, reageren mensen nogal lauw. Ze halen hun schouders op. "´t Zegt me niet zoveel, het geloof." Hoe anders gaat het toe in het dramatische verhaal dat Jezus vertelt. De wijngaard, dat is het volk Israël. De eigenaar, dat is God. De knechten die op pad worden gestuurd om namens de eigenaar een deel van de oogst in ontvangt te nemen, zijn de profeten. Inderdaad, die zijn afgeranseld: Jeremia is gevangen gezet, Elia moest vluchten omdat men van plan was hem te vermoorden, Amos is het land uitgezet. Kun je het je voorstellen: dat een dominee dreigbrieven van zijn gemeente krijgt? Wat gebeurt hier? Jezus is er heel duidelijk over: de wijnbouwers zijn zo agressief tegen de profeten, omdat die namens God spreken. De agressie richt zich tegen God. En daarom loopt het ook met de zoon van de eigenaar slecht af. Met hem duidt Jezus zichzelf aan. Hij kondigt hier, kort na zijn triomfantelijke intocht in Jeruzalem aan, dat Hij het lot van de profeten zal delen. De autoriteiten kunnen zijn bloed wel drinken. Dit vreselijke verhaal beeldt uit hoe mensen in razende woede afrekenen met God. Want dat gebeurt als soldaten Jezus aan het kruis slaan: er wordt afgerekend met God.

Hoe kan dat, dat vaak zo lauw, zo schouderophalend wordt gereageerd op God, terwijl Jezus zich de woede van de mensen op de hals haalt? Ik denk: Hij komt te dichtbij. Zolang God op afstand is, heb je geen last van Hem, en hoef je je niet druk te maken om Hem. Zolang de eigenaar van de wijngaard 800 km verderop zit en niks van zich laat horen maakt hij geen enkele agressie los. Dat gebeurt pas als hij afgevaardigden zendt en zijn rechten opeist. ZIJN RECHTEN! A ha! Dat maakt agressief. Als God echt voor je neus staat en zegt: "En nu wil Ik dat je Mij echt de eer brengt die mij toekomt." Dan wordt God lastig. Daarom zijn de profeten zo gehaat. Die komen te dichtbij. Daarom wordt Jezus gekruisigd. Die ontneemt de priesters en schriftgeleerden hun ereplaats. Dat maakt ze razend. Een God die je op de huid zit, die zijn rechten opeist, die zegt dat je het niet goed doet, die inzage vraagt in je portemonnee, die zich ermee bemoeit wat je onder de lakens doet: dat is een lastige God. Die God kan irriteren. Die kan je misschien zelfs razend maken.

Maar God - wat is Hij eigenlijk bescheiden. Bijna timide is die eigenaar. Hij had een stel ME-ers moeten sturen. Maar hij zendt zijn zoon. Hij kan niet geloven dat mensen zo door het dolle heen zijn. Ja, dat is God. Die is te goed voor deze wereld. Jezus is te goed voor deze wereld. Want Hij gaat, Hij gaat nog ook… Met dit verhaal maakt Jezus niet alleen duidelijk hoe verdorven mensen zijn, maar ook hoe goed God is. Zeg niet dat God een lelijke tiran is, die erop uit is ons klein te maken en te degraderen tot slaafse wezentjes. Dat is God niet. Dat beeld van God, dat ontwerpen wij zelf. De ware God is de God die zijn rechten opeist op die ontwapenende manier, die er zelf aan onderdoor gaat. De ware God is niet de God die grof geweld in de strijd gooit, maar zijn eigen Zoon:"Die zullen ze ontzien…" De ware God is een Vader. O, wat een vreemd verhaal is dit. Dit wil je tot diep in je ziel raken. Zo wil God in Jezus dichtbij komen, overrompelend dichtbij, zó dat het je diep ontroert, en je je gewonnen geeft. Nee, wij kennen God nog niet, zolang wij die Zoon niet op ons toe zien komen, zijn dood tegemoet, en toch - recht op de mensen af, vriendelijk, met de charme van weerloosheid. Wil je de ware God leren kennen, de Eigenaar, de Schepper? Kijk naar het kruis. Dat is Hem.

En toch: het is geen sukkel, die eigenaar. Als hij verneemt dat zijn zoon is vermoord en over de muur van de wijngaard naar buiten gesmeten is, is de maat vol. Dan stuurt Hij de ME-ers. De wereld kan zich niet ongestraft aan de Zoon te buiten gaan. Jezus voorzegt hier het oordeel over Israël. Dat is ook gekomen. Jeruzalem is verwoest. God is zich met de heidenen gaan bemoeien. Er zijn grenzen - ook bij God. Wij kunnen ons niet alles tegenover God permitteren. Een keer trekt God een streep. Dan is de maat vol. Dan zal Hij ontzagwekkend zijn. "Wat heb je met mijn Zoon gedaan?" Hij zal het ook aan jou vragen. Wat zeg je dan?

De mensen die dit verhaal horen zeggen "Dat nooit!" Het is te erg. Jezus gekruisigd? Oordeel over Israël? Het leek te gek voor woorden. Maar het is zo wel gebeurd. Misschien roept u het ook: "De wereld en God in zo´n dodelijk conflict met elkaar? Dat nooit! Houd het verhaal van God alstublieft een beetje gezellig!"

Maar Jezus zwicht niet. Hij wist het: we houden het niet gezellig. Ze vermoorden Mij. Het stond al in psalm 118, dezelfde psalm die bij de intocht in Jeruzalem werd aangehaald:Gezegend wie komt als koning, in de naam van de Heer! (19: 38)Jezus grijpt terug op een ander vers uit deze psalm:De steen die de bouwlieden afkeurden is de hoeksteen geworden.Zie je nu wel? De bouwlieden keuren de steen af. "Deze niet." "Dit is niet de Messias. Dit is niet de zoon van God. Op Hem bouwt God geen nieuwe wereld." En toch: Hij is het. De wijnbouwers kunnen nog zo´n granieten weerstand tegen God hebben - op Hem lopen ze zich te pletter. Met een citaat uit Daniël 2: 34, 44, 45: de koninkrijken van deze wereld worden verpletterd door de losgeraakte steen van Gods Koninkrijk. Verkijk je niet op de Gekruisigde: Hij is opgewekt! Niet toevallig wordt op dit citaat uit psalm 118 teruggegrepen als Christus´ opstanding ter sprake komt, Handelingen 4: 11! Verbazingwekkend. De keiharde boosheid van de mensen heeft dus niet het laatste woord. God wint het, de God die zo´n weerloze Vader is. Die God woelt, als Hij het kruis plant, een steen los die de trotse wereldrijken verplettert. Vergrijp je dus niet aan de Zoon. Het zal je slecht bekomen. Nee, kniel neer bij dat kruis. Huil over zoveel boosheid. En laat je troosten. De weerloze God van Jezus Christus beëindigt het spel en zet die duivelse boosheid schaakmat.

Amen