Preek over Lucas 7:36-50

Tot inkeer komen: hoe? Hoe krijg je nou de winkeldief, de vandaal en de inbreker zover dat ze hun leven beteren? En hoe krijg je jezelf zover dat je dichter bij God leeft? Dat is de vraag die ik vanmorgen aan u en jullie stel, nadat ik vorige week de aandacht vroeg voor het feit dat God wil dat zij hun leven beteren en dat wij dichter bij Hem leven. Nietwaar: in de hemel is vreugde over één zondaar die zich bekeert. Jezus moet echt niks van inbraak en vandalisme en diefstal hebben. Dat Hij met zulke mensen eet, betekent niet dat Hij goedpraat wat ze doen. Het is Hem erom te doen dat zij tot inkeer komen. Maar hoe komt het zover? Lucas 7 vertelt ons daarover een opzienbarend verhaal.

Hier wordt beschreven hoe een zondige vrouw - waarschijnlijk een prostituee - tot inkeer is gekomen. Dat blijkt uit twee dingen. 1. Haar kostbare parfum, die ze nodig had om zich aantrekkelijk te maken voor haar klanten, benut ze om de voeten van Jezus te zalven. 2. Jezus zegt tegen haar wat Hij ook tegen zieken zegt die Hij geneest: "Je geloof heeft je gered." Vgl. Marcus 5:34;10:52. Zoals een genezen mens zijn ziekte achter zich laat, begint deze zondares aan een ander leven. Ze is ex-prostituee. Hier zie je het dus voor ogen: een zondaar die tot inkeer komt. Er is ook vreugde in de hemel: Jezus toont zich blij met haar. Het vreemde is dat de Farizeeër er niet blij mee is. Hij gelooft ook niet dat ze tot inkeer gekomen is. Dat blijkt uit zijn opmerking in vs 39: "Als hij een profeet was, zou hij weten wie de vrouw is die hem aanraakt, dat ze een zondares is." Voor deze man staat vast, dat ze nog niet gebroken heeft met haar verleden. Dat is het verschil van mening tussen hem en Jezus. Wanneer is iemand echt tot inkeer gekomen? Dat is de vraag waarop zij een verschillend antwoord geven.

Welk antwoord zou jij geven? Laten we de inbreker eens nemen. Wanneer kun je vaststellen dat ie tot inkeer gekomen is? Er is wel wat te bedenken. Hij moet spijt hebben; hij moet het geld hebben teruggegeven; hij moet gedurende een soort proeftijd bewijzen dat ie niet terugvalt in zijn vroegere gedrag. Kortom: bekering is voor de Farizeeër een menselijke prestatie. Daarvan is hier inderdaad geen sprake. In het geval van de vrouw is eigenlijk maar één ding dominant aanwezig: haar zonde is haar vergeven. Dat blijkt uit de verbaasde reactie van de tafelgenoten: "Wie is hij dat hij zelfs zonden vergeeft?" Het blijkt ook uit de gelijkenis die Jezus vertelt. De liefde die de vrouw Jezus bewijst verraadt haar dankbaarheid voor de kwijtschelding van haar schuld. Kortom: de bekering van deze vrouw is niet haar eigen werk. Niet op eigen kracht komt zij los van haar zonde. De kracht die dat bewerkt is de vergeving die zij ontvangt. Over die kracht beschikt Jezus. Zij is te vergelijken met de kracht waarmee Hij zieken geneest en boze geesten uitdrijft. Dit is werkelijk een wonder. Dat is dus het antwoord dat in Lucas 7 gegeven wordt op de vraag, hoe het kan gebeuren dat een mens tot inkeer komt. De enige kracht die sterk genoeg is, om een mens uit zijn zonde los te wrikken, is Gods vergeving. Dat zie je aan de vrouw. Ze lijkt wel wat op mensen bij wie een boze geest is uitgedreven. Het is een andere vrouw die daar bij Jezus staat. Bevrijd. De Farizeeër zegt: "Ze heeft nog niet hard genoeg geknokt." Jezus zegt: "Ik heb haar bevrijd."

Kun je dat niet bij jezelf herkennen? Vergeving kan veel met je doen. Veel meer dan straf. Echte vergeving maakt een ander mens van jou, een dankbaar mens. In mijn preek vorige week haalde ik de schampere uitlating aan. "Altijd maar dat praten over vergeven - zit onze samenleving niet te wachten op een steviger aanpak?" Hier zie je, dat er geen steviger aanpak is dan echte vergeving. Dat pakt een mens onvoorstelbaar aan - zie de vrouw. Omgekeerd ook: de Farizeeër is duidelijk niet tot inkeer gekomen. Jezus zegt: "Jij was nou niet bepaald attent voor Mij. Je was een onbeschofte gastheer, door mijn voeten niet te wassen en Mij niet te begroeten met een kus. Hoe dat komt? De vergeving heeft jou kennelijk nog niet aangepakt. Want anders had je Mij wel meer liefgehad."

Zo is voor ons de grote vraag: zijn wij al aangepakt door Jezus´ vergeving? Hebben wij al met die macht van Hem kennis gemaakt? Of zitten wij nog in het prestatiedenken van de Farizeeër, door ervan uit te gaan dat bekering hard werken is? Achter dat denken zit de gedachte, dat je geen vergeving nodig hebt als je het zelf goed doet. Heel dat moderne denken, dat een mens in wezen goed is, staat je in de weg om met de macht van Jezus kennis te maken. Dat zelfgenoegzame "We doen het toch goed?" is vaak een reactie op een sombere zondeleer. Maar heb door, dat het ook kan voortkomen uit een trots verzet tegen Gods vergeving. Dat zie je bij de Farizeeër. Hij wantrouwt Jezus, juist vanwege zijn vergeving. Hij gaat voor de menselijke goedheid. Dat is ook zijn strenge boodschap voor de vrouw: "Beter jezelf!" Het resultaat daarvan is veroordeling: zij is zo goed niet. Zo zie je ook onze samenleving een appèl doen op de mensen om goed te zijn. Heel optimistisch, maar met een donkere keerzijde: wie het niet lukt om goed te zijn en zijn leven te beteren, wordt gedumpt. En hoe gaat het in de kerk? Ik zei het vorige week al: het zondebesef is aan het slijten. Vandaag voeg ik eraan toe, dat daardoor de macht van de vergeving minder gevierd wordt. Het valt me op dat bij begrafenissen soms zo´n optimistisch mensbeeld wordt gehanteerd. "Een goed mens is van ons heengegaan." Maar neemt daar tegelijk niet het innig dankbaar kussen van de Here Jezus af? Mij dunkt: Jezus heeft een ander mensbeeld. Hij gaat ervan uit dat mensen zonden hebben, soms vele (vs 47). Maar Hij hanteert dat mensbeeld niet veroordelend, maar bevrijdend: Hij biedt ons mensen Gods overweldigende vergeving aan. Daarmee wil Hij ons bevrijden van die zonden. Echt christelijk leven komt pas los als wij met die bevrijding kennismaken. Zo gezien heeft Luther gelijk: "Durf toch te zondigen." Want dan pas zullen wij verrukt kunnen raken van Jezus, en zijn geweldige kracht in ons leven kunnen ervaren. En zo hebben wij aan onze samenleving iets bijzonders te bieden, en wel het aanbod van Gods vergeving. Dat heeft de kracht die wij missen, namelijk om afgeschreven mensen tot een nieuwe start te brengen.

Amen