Preek over Handelingen 18:24-26

Een weg. Bij een bergwandeling afgelopen zomer zat het me niet mee. Het was zoeken naar de rode stippen waarmee de wandeling gemarkeerd was. Op een gegeven moment was ik het spoor geheel bijster en belandde ik in een enorm brandnetelveld. Wat was ik blij toen ik eindelijk weer een markeringsteken vond. Maar fijn wandelen werd het pas toen ik op een echte weg terecht kwam: een karrenspoor. Toen wist ik: nu kom ik thuis! Zo'n ervaring helpt de beeldspraak van Handelingen 18 begrijpen: dankzij Jezus ontsluit zich een weg door het leven. Geen brandnetelveld, maar een duidelijk pad waarover je thuis kunt komen! Het is de weg van de Heer (vs. 25), de weg van God (vs. 26).

Ook het enthousiasme van Apollos kun je zo beter plaatsen: als je lang ronddwaalt is het een uitkomst wanneer je een echte weg vindt, door de Heer, door God zelf gebaand. Is dat enthousiasme er bij ons ook? We beginnen vandaag aan een nieuw seizoen van wandelen over 'de weg van de Heer'. Doen we dat routinematig, of 'vurig van geest'? Het is zinvol om van hieruit de vraag te stellen hoe het staat met al die mensen die deze weg niet kennen. Als jij deze weg een uitkomst vindt, zou het dan niet raar zijn als je anderen niet ook zou gunnen hem te bewandelen? En, in omgekeerde richting: als je nadenkt over de samenleving, vind je dan dat die op de goede weg is? Zo ja, waarom ga jij dan eigenlijk nog naar de kerk? Zo nee, zou je kunnen aanduiden waarom de weg van de Heer in aanmerking komt voor de samenleving? We zijn er als kerk aan gewend geraakt om ons te excuseren tegenover de samenleving dat we nog geloven. Maar misschien zijn we daarin te bescheiden aan het worden. Het christelijke geloof heeft waarachtig wat te bieden, toch? Bemoedigend vind ik de brochure van de Chr. Geref. Evangelisatie-deputaten met verhalen over toetreders tot Chr. Geref. Gemeenten die van buiten komen. (Thuiskomen. Gesprekken met toetreders) Heus, ze zijn er, die zoeken naar de weg en 'm dan in de kerk, bij Jezus Christus, vinden! Met andere woorden: enthousiasme voor de weg van de Heer heeft twee kanten. Het kan je motivatie zijn om aan een nieuw kerkelijk seizoen te beginnen, en ook om je te richten op de buitenwereld.

Ik wil nu enkele redenen opnoemen waarom we enthousiast voor de weg van de Heer kunnen zijn. Ik heb daartoe hier en daar wat rondgevraagd. Ik meld enkele antwoorden, en geef daarnaast ook resultaten van mijn eigen bezinning door. 1. Leven zonder God is lood- en loodzwaar. Ik weet wel dat veel mensen dat zo niet ervaren. Ik houd het er echter op dat dat een kwestie is van hetzij oppervlakkigheid, hetzij inconsequentie. Echt leven zonder God, in een diepe doordenking en aanvaarding van de consequenties daarvan, is verschrikkelijk. Het is Friedrich Nietzsche geweest, die daarop gewezen heeft. Zelf heeft hij uitdrukkelijk en radicaal afscheid genomen van het geloof in God. Maar wat heeft hij de mensen ervoor gewaarschuwd dat de prijs voor dit afscheid hoog is. "Je zult nooit meer bidden. Je zult nooit meer in eindeloos vertrouwen rust nemen…. Je hebt geen wachter en vriend meer voor al je eenzaamheid. Er is voor jou niemand die voor je in de bres sprint, die in laatste instantie je lot verbetert…. Wie zal je daarvoor kracht geven? Niemand heeft deze kracht." (De vrolijke wetenschap, 4e boek, nr. 285) Wat een aangrijpende woorden. Je moet wel een supermens zijn om consequent zonder God te leven. Maar zijn er zulke supermensen??? Laten wij dankbaar de mogelijkheid aangrijpen om te bidden tot God en op Hem te vertrouwen en zijn zorg te verwachten. Wat een heerlijke weg is het, gelovig te mogen rekenen met de aanwezigheid van God de Vader. 2. Het christelijke geloof weet raad met de zonde. Aan de ene kant onderkent het, realistisch, de ernst van de zonde. Het gelooft niet in de maakbaarheid van een betere wereld. Daarmee sluit het aan bij het grote pessimisme van mensen. Aan de andere kant vervalt het niet in wanhoop. Het wijst op de persoon van Jezus Christus, de ene Rechtvaardige, de Ene die géén zonde gedaan heeft, de Ene die als werkelijk volmaakt onschuldige geofferd is. Het evangelie wijst Hém aan als de kurk waar de wereld op drijft, en belooft een betere wereld ter wille van Hém. Een veelbelovende weg is dit, waar wij de zonde ernstig nemen, maar om Christus' wil niet wanhopen. 3. Onze samenleving is aan het verloederen en vervallen. De TV stort dag aan dag en avond aan avond vuilnis over ons uit. Normen en waarden zijn aan het vervagen. Iemand zei mij: "In de kerk vind ik ze wél. Het geloof brengt de mensen weer dichter bij elkaar en bij de natuur." De weg van de Heer is inderdaad ook zo'n verblijdend gegeven, omdat deze een leven naar christelijke waarden markeert. Maar dan zal het erom gaan dat wij ze in praktijk brengen. Dat heeft alles te maken met het geschenk van de Heilige Geest. Waar Hij werkt, kunnen we anders leren leven: signalen van verzoening uitzenden, in plaats van staaltjes van geruzie; tot een wezenlijk andere geldbesteding komen, tot een veel soberder levensstijl; een leven leiden dat veel minder door de televisie gedomineerd wordt, met meer tijd voor ontmoeting en echt gesprek. Ontdek de weg van de Heer, als een heilzame weg voor alle mensen!

Ten slotte: de enthousiaste Apollos wordt aangevuld door Priscilla en Aquila, die hem de weg van God 'nauwkeuriger uitleggen'. Dat wil zeggen: enthousiasme alleen is niet genoeg. Er dient ook degelijkheid aanwezig te zijn. Een van degenen die reageerden op mijn vraag zei: "Geloven is voor mij als een solide fundament voor m'n leven, een constante factor. De wetenschap dat ik een kind van God ben maakt me bij vlagen ontzettend blij, maar vaker is het alleen maar de wetenschap en voel ik daar weinig bij." Deze persoon stelde zich de vraag: "Ben ik te weinig enthousiast?" Zelf denk ik dat er een heilzame relativering van deze reactie uitgaat. Dat het geloof bij vlagen blij maakt, maar toch ook vaak er is als die onopvallende 'constante factor', dat 'solide fundament', spoort dat niet met de dubbelheid van Handelingen 18: Apollos die vurig van geest is, en Priscilla en Aquila die nauwkeurige uitleg geven? Het is een bezonken vorm van enthousiasme: de kalme dankbaarheid voor een solide fundament. Misschien is het dat wel dat zoveel mensen missen. De samenleving is al opgewonden genoeg. Wat zou het prachtig zijn als mensen dat solide fundament vinden. Laat ons kerkenwerk daarom het komende seizoen de sfeer ademen, niet alleen van Apollos, maar ook van Priscilla en Aquila.

Amen