Preek over Rechters 16:1-22

Hoe belangrijk is de moraal? Stel je voor: een van onze mannelijke kerkenraadsleden zou zijn gesignaleerd in de rosse buurt en het zou onomstotelijk vaststaan dat hij een bordeel had bezocht. Onze kerk zou op zijn kop staan. Zo iemand zou direct geschorst worden als ouderling. Zo iemand was Simson. Bij een hoer geweest in het Filistijnse Gaza. Deze man zou van zijn levensdagen geen ouderling of dominee in onze kerk hebben kunnen zijn. Ik denk ook dat hij geen enkele interesse in onze kerk zou hebben gehad. Een veel te vrijgevochten, ruig type, die Simson! Maar hij was wel richter. God had hem uitgekozen om tegen de Filistijnen te strijden. En God heeft niet na dat bezoek aan die hoer gezegd: "e;Ik stop met jou, Simson!"e; Nee, Simson mocht van God doorgaan. Zie het huzarenstukje met die zware deuren, vers 3. Hoe zit dat? Was het dan niet verkeerd wat hij deed? Kneep God een oogje toe? Of kan Hij van de ene mens meer hebben dan van de andere? Het vreemde is dat God wél stopt met Simson als hij zijn geheim verklapt heeft aan zijn nieuwe vriendin. Als deze zijn haar vervolgens laat afscheren is het gedaan met Simsons kracht. Vers 20 zegt: "e;De HEER was van hem geweken."e; Dan wel. Bij die hoer nog niet. Is dit dan erger? Hoe zit dat bij ons? Vindt God het niet zo erg als je een scheve schaats rijdt? Pakweg: je bezatten, of de belasting tillen. Vindt Hij andere dingen erger? Bijvoorbeeld - ik zeg maar wat - dat je nooit meer in de kerk komt?? Ik ga met u en jullie na hoe het nu precies fout ging met Simson en tussen de HEER en Simson.

Alle nadruk valt in dit hoofdstuk op het verklappen van het
geheim. Alleen al doordat hij Delila eerst drie keer op het
verkeerde been zet. De spanning stijgt: zal hij het ooit wél
verklappen, het geheim van zijn kracht? En ja, dan gebeurt het.
Dat wordt op dramatische wijze verteld:

Dat sprak dus niet vanzelf. Delila moet enorm op zijn gemoed
werken, vers 15. Als hij het vertelt, heeft ze meteen door: "Nu
houdt hij mij niet voor het lapje. Dit is écht." En wat is nu het
geheim? Niet alleen maar dat zijn kracht verband houdt met zijn
ongeknipte haar, maar vooral: dat dat haar een symbool is van zijn
bijzondere positie: hij is een Nazireeër, een aan God gewijde. Dat
was van tevoren zo bepaald, toen Simson nog geboren moest
worden (13:5). Maar nooit had Simson dat aan iemand verteld.
Het wordt in de verhalen ook niet één keer meer gememoreerd. Nu
pas komt het eruit, nu Simson zijn hart bloot legt. Het is alsof de
verteller wil zeggen dat Simson het zelf ook heel diep had
weggestopt. Het is alsof Simson het zich nu ook te binnen brengt,
bewust maakt. Heel de beschrijving van deze man wijst erop dat
hij geen slecht mens was, die bewust tegen Gods wil inging, maar
veel meer iemand die aan de oppervlakte leefde. Hij was gewoon
een van die mannen die niet van vrouwen kon afblijven. Steeds
weer weekte God hem los van de Filistijnen, en steeds weer
bezweek hij voor de lust. Geen slecht mens, maar een man die fel
leefde, zonder over de dingen diep na te denken. Zo ook een man
die zijn enorme kracht gebruikte, in dankbaarheid aan God, maar
zonder zich scherp van zijn missie bewust te zijn. Een man van de
oppervlakte, niet kwaad, maar zeker niet diep, en daardoor altijd
weer bezwijkend voor de pleziertjes...

Zijn zo niet heel veel mensen? Maar weinig mensen zijn doortrapt
slecht. Maar weinig mensen ook zijn diep doordacht bezig. De
meeste mensen leven zonder grondige keuzes te maken. Ze
reageren primair op wat op hen af komt. En dus zijn er ook
mensen die wel eens wat te veel drinken, en af en toe eens een
slippertje begaan... Dat zit zo diep niet ... Zou het zo ook niet
met christenen zijn? Ik bedoel niet van dat slippertje, maar wel
van dat niet al te diepe? Dat veel christenen niet al te diep
nadenken en primair reageren op wat op hen afkomt? Tja, en dan
doe je wel eens iets dat niet helemaal door de beugel kan. En
misschien zijn er dan ook wel eens christenen die felle lusten
hebben en ... Ben je dan slecht? Of ben je dan net als Simson,
een mens die gewoon niet zo heel diep nadenkt en gewoon naar de
kerk gaat maar heel diep heeft weggestopt waar het in zijn of
haar leven om gaat? En dan gebeurt het dus ook niet zo vaak dat
je hart bloot komt.

Delila merkt meteen: dit is bijzonder. Nu komt die man, die
macho, bij zijn diepste identiteit. Dit is echt zijn geheim. Kom jij
wel eens bij je geheim? Dat God iets met jou voor heeft? Ja, dat
is het geheim van ieder christen: dat God iets met jou voor heeft.
Kom je daar wel eens bij? Of is het diep weggestopt? Moet er
soms iets gebeuren, voor dat allerdiepste tevoorschijn komt?
Ik denk het wel. Er moet iets gebeuren. Bedenk dat het niet maar
een spel is dat Delila met Simson speelt. Er stáát veel op het spel.
Simsons leven staat op het spel. De Filistijnen zitten achter hem
aan, en dat weet hij. En zo is dit een moment van grote betekenis
in Simsons leven. Nu is het erop of eronder. Nu staat hij voor de
definitieve keuze: "Simson, wil jij Nazireeër zijn? Sta jij aan Gods
kant? Je hebt het lang weggeduwd, maar dat kan nu niet meer.
Wat doe je nu, Simson? Denk eens na, Simson. Wat is je geheim?
Weet je het nog? En wat doe je met je geheim, Simson? Denk er
eens over na, alsjeblieft, nu! Wat doe je met je geheim? Als je
het verklapt, kun je op je vingers natellen wat er gebeurt. Dan zal
je vriendin er niet voor terugschrikken je aan de Filistijnen over te
leveren. Simson, zo vaak al heeft God jou van de Filistijnen
losgeweekt. Nu moet je het zelf doen. Is dit niet het ogenblik om
weg te lopen bij je vriendin? Simson, wat doe je?" Zo is voor
Simson Het Uur U aangebroken. En zo komt hij nu eindelijk bij
dat geheim van zijn leven dat zo lang niet ter sprake was gekomen.

Ja, mensen, zo gaat dat. In onze oppervlakkigheid worden wij
soms alleen maar gestoord doordat het uur U aanbreekt. Als je
weet: nu sta ik op een tweesprong. Nu komt het er op aan in mijn
leven. Voor de een is dat een ziekenhuisopname. Voor de ander is
dat een huwelijkscrisis. Voor de derde is dat een ontslag. Voor de
vierde is dat een burn-out. Enzovoorts. Er zijn van die
crisisperiodes in je leven. En dan word je geprest om bij je eigen
geheim te komen, en na te denken. "Wie ben ik? Wat heeft God
met mij voor?"

Zo moet Simson gaan nadenken. "Waar ben ik eigenlijk mee
bezig?" En nu zal hij dus ook moeten nadenken over al die
liefdesavonturen. Ach, God kan nog zo vaak zeggen: "Niet naar de
hoeren!" Maar dat is het natuurlijk niet. Dat werkt ook niet. Het
zit dieper. Het heeft met veel diepere keuzes te maken. Als
Simson nu eindelijk eens zou nadenken over zijn diepste identiteit,
dan zou hij eindelijk ook zelf tot de slotsom komen dat hij
verkeerd bezig was. Want natuurlijk was het hartstikke verkeerd,
dat hoerenbezoek. Zie ook goed dat heel die gevaarlijke scène met
Delila dat bevestigt. Want ook nu speelt geld de hoofdrol. Deze
vrouw houdt niet zo veel van hem, of zij is te verleiden met geld,
vers 5. Dat gedoe met die hoer duurt eigenlijk voort. Heel deze
geschiedenis toont dus als zodanig aan dat Simson op een vreselijk
verkeerde weg is. Maar hij moet dat zelf gaan inzien. Hij moet
keuzes gaan maken. Hij moet iets gaan dóen met zijn geheim. En
zo is het ook met ons. Wij moeten iets doen met ons geheim, dat
God iets met ons voorheeft. Daarom bulder ik als dominee niet zo
gauw van de preekstoel dat al die dingen niet mogen. Er is meer
aan de hand. Wij moeten bij ons geheim komen, en daar wil ik u
naar toe leiden. Ga iets doen met je doop! God plaatst ons niet
slechts voor morele keuzes, maar voor de veel fundamentelere
keuze om met het allerdiepste geheim van ons leven dat jaren en
jaren kan sluimeren, iets te doen.

Het vreselijke van de geschiedenis van Simson is dat hij er niets
mee doet. Als hij het verklapt heeft, gaat hij gewoon door met
vrijen. Dat is onvergeeflijk. Hij laat het beslissende moment
glippen. Hij doet niets met zijn geheim. Hij valt weer terug in de
oppervlakkigheid. En dan is het voorbij. Dan heeft hij het
voorgoed verprutst. Dan is het resultaat dat hij zijn dagen slijt in
een tredmolen. Verschrikkelijk.

Wat een dramatische geschiedenis is dit. Zo kan het dus gaan. En
je ziet het zo nog gebeuren: dat mensen op het beslissende
moment fout kiezen, of niet kiezen, en terugvallen in de
oppervlakkigheid. En dan valt het doek. Zie, dat gebeurt als Jezus
komt. Dat mannen naar de hoeren lopen en dat vrouwen een
slippertje begaan, dat is het allemaal niet. Het is helemaal
verkeerd, maar de beslissingen vallen ergens anders. De
beslissingen vallen als Jezus voorbij komt en ze aanspreekt op het
diepste geheim: van vergeving, van de bestemming die God wil
geven aan hun leven. Wat ze dán doen, dat is beslissend. En als
ze dan verkeerd kiezen, of niet kiezen, als ze dan door blijven
gaan, dan is het over.

Broeders en zusters, jongelui: weet dus wat je doet. Die
beslissende ogenblikken als het erop aan komt: laat je wakker
schudden. Leg je hart bloot, en maak keuzes, de goede keuzes.
Als het beslissende moment er is waarvan Paulus spreekt:

Doe daar dan iets mee. Dan is het erop of eronder! De ramp die over Simson komt is tegelijk een ramp die het hele volk treft. Simson is de laatste in de rij van richters. Na hem komt er geen andere meer. Dat betekent iets. Het betekent dat God een weg ziet doodlopen, de weg van de richters. God geeft het op om langs deze weg Israël te verlossen. Het is verschrikkelijk: de Filistijnen winnen. De verlossing stagneert, breekt af. God trekt er zijn handen van af. Dat vinden we steeds terug in de wereldgeschiedenis. Er zijn beslissende ogenblikken in de geschiedenis waarop wij mensen de verkeerde keuzes maken. Dat kan maken dat God met een bepaalde weg stopt. Dan raken we jaren achterop. Het is geen rechte weg naar de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Soms laten wij mensen een weg doodlopen die God insloeg. Dan moet Hij opnieuw beginnen. O, als dat laatste er niet was. Maar zelfs deze vreselijke geschiedenis laat daar een glimp van zien: dat God toch weer een nieuw begin maakt. Simsons haar begint weer te groeien. Natuurlijk. Maar toch... Het is alsof vers 22 wil zeggen: "Het is niet helemaal voorbij. Misschien, heel misschien komt dat nazireaat weer terug." Inderdaad: het hoofdstuk is nog niet uit. Er komt nog een verrassing. Dat is het evangelie. Er komt nog een verrassing. Als wij alles verprutst hebben, als de geschiedenis doodloopt, als de duivel wint, als de dood toeslaat, als de zonde triomfeert en de oppervlakkigheid het laatste woord heeft, dan is er altijd nog ... God.

Amen