Preek over Psalmen 34:9a

Genieten van God?Het lijkt een vreemd thema voor een preek. Je kunt genieten van een ijsje, of van voetbal, of van een zonsondergang. Maar van God? Het klinkt bijna oneerbiedig. En toch heeft het binnen de kerk goede papieren, het voorstel om bij het genieten in het leven ook God te betrekken. Zo heeft Augustinus gezegd, dat je God niet moet gebruiken, maar dat Hij is om van te genieten. Dan pas doe je Hem recht. Ik ga uitleggen wat het verschil inhoudt, en hoe we er baat bij kunnen vinden als wij het als moeilijk ervaren om in de praktijk van ons leven met God te rekenen. Maar eerst: hoe zit dat nou, dat je van God kunt – genieten?

In psalm 34 staat: “Smaakt en ziet dat de HERE goed is.” Aparte beeldspraak is dat. Het gaat in de Bijbel vaak over ‘horen, luisteren naar God’, soms over ‘God zien’. Maar hier wordt het zintuig van de smaak ingeschakeld. Dat duidt op genieten: “Proef eens hoe goed God is!” Als iets een fijne smaak heeft, sta je er even bij stil en is je reactie: “Nou zeg, dat is lekker!” Zo kan de Bijbel dus ook over God spreken. Hij is zo goed, dat je het kunt smaken, proeven, dat wil zeggen: genieten. In de vorige preek ging het over de dingen die God gemaakt heeft waarvan je kunt genieten, die bij ons in de smaak vallen. Nu gaan we dus een stap verder: zoals God zelf is, wil Hij bij ons in de smaak vallen, mogen wij ons in hem verlustigen. Denk hierbij aan het bijbelse gebruik van het woord ‘heerlijkheid’. Dat betekent ‘pracht’, 'majesteit’ ‘glorie’. In de bijbel wordt van dingen die God gemaakt heeft gezegd dat ze ‘heerlijk’ zijn: bomen bijvoorbeeld, of gebouwen. Maar de heerlijkheid is eigen persoon, dat is God zelf. God straalt een onvoorstelbare pracht uit. Als wij hem zouden kunnen zien, zouden we zeggen: dat is grootser en mooier dan alles wat we ooit hebben gezien. We zijn het niet gewoon om zo over God te spreken, maar het is zeer bijbels: God is werkelijk ook het toppunt van pracht en praal, waar je ademloos naar kunt kijken, waarvan je kunt genieten: “Wat is dat onvoorstelbaar indrukwekkend.” Men heeft dat zo onder woorden gebracht: “God is het hoogste goed.” In de schepping kom je dingen tegen die mooi zijn; mensen kunnen goed zijn. Maar God gaat daar boven uit. Als je van het toppunt van goedheid en pracht en praal wilt genieten, moet je bij God zijn.

Nu kom ik terug op het verschil tussen ‘gebruiken’ en ‘genieten’. Als je iets gebruikt, heb je er een doel mee. Als je van iets geniet, niet. Soms eet je, enkel en alleen omdat het nodig is om in leven te bijven. Of om mensen te spreken. Maar je kunt ook eten, enkel en alleen voor het lekker. Dan is het eten een doel in zichzelf geworden. Dan is het puur genieten. Nog ene voorbeeld. Je kunt mensen gebruiken. Het is voor kinderen handig om een vader en/of moeder te hebben: ze zorgen voor eten en drinken, voor alles wat je nodig hebt. Je kunt je voordeel met hen doen. Maar je kunt ook van je vader en je moeder genieten. Dan vind je het fijn dat ze er zijn. Dan is het een doel in zichzelf. Zo is het nu ook met God. Je kunt Hem gebruiken, bijvoorbeeld om in de hemel te komen, of rust te vinden, of een betere samenleving te krijgen. Dn is God nodig. Dan dient Hij ergens toe. Maar als je van God geniet dan is Hij doel in zichzelf geworden. Dan smaakt zijn goedheid alleen maar heel erg goed. Dan ben je vervuld van zijn pracht en praal zonder dat je daar zonodig je voordeel mee doet. Dan verlustig je je in Hem.Genieten van God, ook als het zonder Hem ook wel looptAls het over God gaat, ligt het accent er meestal op dat je niet zonder hem kunt, dat je Hem nodig hebt. Maar die andere kant is er dus ook: dat God ook is om van te genieten, zonder dat dat verder ergens toe dient. Met name die mensen onder ons die niet zo goed weten waar ze God voor nodig hebben zou ik dat onder de aandacht willen brengen. Want die zijn er. Sommige christenen weten heel goed dat wij mensen niet zonder God kunnen. Maar niet iedereen ervaart dat zo sterk. Dat heeft ook te maken met de wereld waarin we leven. Rondom ons wordt geleefd zonder God, en stellen mensen vast dat dat prima gaat. Is het een wonder dat ook christenen dat gevoel wel eens hebben? Ik zeg niet dat het zonder God inderdaad prima gaat. Ik wil niet terug achter de bijbelse waarheid dat wij om werkelijk mens te zijn niet zonder God kunnen. Maar als je dat nu eens niet zo ervaart? Dan is het goed om eens bij dat andere stil te staan. God is ook niet énkel om je voordeel mee te doen. Laat ik het eens wat overtrokken zeggen: ook als je de noodzaak om in God te geloven helemaal niet ervaart, is er toch een goede reden om in Hem te geloven. Zonder hem mis je een hoop genot. Sterker nog: je mist het hoogste genot. Want er mag heel wat te genieten zijn in dit leven, het mooiste is je niet aangezegd zolang je de Schepper buiten beschouwing laat. Jij roept nu wel over het driesterrenrestaurant waar je gegeten hebt, maar heb jij Gods goedheid wel eens gesmaakt? Jij bent nu wel verrukt van de wonderen onder de zeespiegel, maar wat dacht je van de pracht en praal van de Schepper? Jij hebt iemand ontmoet die je niet genoeg kunt roemen vanwege zijn of haar edele karakter, maar dat is toch echt kinderspel vergeleken bij Jezus van Nazareth! Zo, in een samenleving die gevoelig is voor genieten, is er alle reden om je tot God te wenden. Oké; je ervaart Hem niet als nodig. Maar wat goedheid is, schoonheid, liefde, pracht en praal: je hebt er nog maar een afschaduwing van gezien wanneer je met de schepping genoegen neemt en niet opklimt naar de Schepper.

Merkt u intussen wat er dreigt te gebeuren? Dat we God zoeken ter wille van het genot. Dan is Hij wéér middel voor ons doel. Maar dat was de bedoeling niet! Nee, het genieten van God bestaat daarin, dat wij Hem echt zoeken omwille van Hemzelf. Het gaat niet vanzelf dat een mens zo kennis maakt met God. Te veel hebben wij Hem benaderd vanuit de interesse om er iets mee te winnen, dan dat we gemakkelijk kunnen overschakelen naar het zoeken van God ter wille van Hemzelf. Meestal is een mens ook te haastig om zo met God te leren omgaan. Smaken hoe goed de HERE is: dat vraagt erom dat een mens bij Hem stil staat. Zou het zo kunnen zijn, dat God daarin op ons wacht? Dat Hij veel meer van zichzelf aan ons kwijt wil dan wij Hem toestaan? Dat Hij ernaar verlangt zichzelf in zijn heerlijkheid en goedheid te openbaren opdat wij ons in Hem verlustigen? Er is geen betere manier om ons daarin te oefenen dan dat wij ons toeleggen op de lofprijzing. Want dat ís lofprijzing: dat een mens zich verlustigt in God, van Hem geniet, zijn goedheid smakende en zijn pracht en praal vermoedende in Hem roemt. Deze lofprijzing is iets dat wij moeten leren. Je opperste verbazing over Hem, het hoogste goed, tot uitdrukking brengen, dat doen wij in de kerk. Daarvoor gaan wij naar de kerk. Dat is niet ergens goed voor. Dat is in zichzelf goed.

Amen