Preek over Marcus 10:45

In deze tekst zegt Jezus iets over de zin van zijn - vrijwillig gekozen - sterven. De preek van vorige week had het doel ons rijp te maken voor zo´n verklaring. Om haar nu ook te verstaan ga ik eerst met u na in welke situatie het begrip ´losprijs´ past, en aansluitend wat het inhoudt.De situatie: het absoluut onvergeeflijke

In Exodus 21 wordt een situatie beschreven waarin je een ´losprijs´ nodig hebt. Het blijkt een vreselijke toestand te zijn: als je schuld hebt aan de dood van een ander. Het is al erg genoeg wanneer je betrokken bent bij de dood van een ander. Stel je voor: zonder dat je er iets aan kunt doen veroorzaak je een dodelijk ongeval. Je bent niet schuldig, maar voelt je vreselijk. Het is de situatie van vs. 28. Nog erger is de situatie van vs. 29: je veroorzaakt een dodelijk ongeval en hebt daar schuld aan. Je moet er niet aan denken. Zoiets maak je gelukkig ook maar zelden mee. De meesten van ons kennen de situatie niet uit ervaring. Maar het gebeurt dus wel eens. Er zijn mensen die met zoiets door het leven moeten. Dat kan eigenlijk niet. Het is onvergeeflijk. Het is niet, nooit meer goed te maken. Het is een beslissend keerpunt in je leven. Al het andere verbleekt. Na dit mág je eigenlijk niet doorleven. Je moet - sterven (Exodus 21:29).

Petrus heeft zich in een vergelijkbare situatie bevonden. Nee, hij heeft geen dodelijk ongeval veroorzaakt. Hij heeft ´slechts´ zijn Heer verloochend. Toch is de waarde daarvan vergelijkbaar: het is onvergeeflijk. Ook dit is niet, nooit meer goed te maken. Het is ook in zijn leven een beslissend keerpunt. Al het andere waarin hij kan zondigen verbleekt. Het frappante is dat Jezus hem in deze situatie heeft gebracht. Als Jezus niet in zijn leven was gekomen, was het niet gebeurd. Dan was hij gewoon visser gebleven. Vreemd: Jezus doorbreekt het gewone, burgerlijke leven...

Deze situaties werpen een ander licht op het begrip ´zonde´. Het woord ´zonde´ zegt mensen niet zoveel meer. Ach ja, iets verkeerds doen. Maar dat is bij lange na niet dat je in een situatie terechtkomt waarin je het gevoel hebt: dit is nooit meer goed te maken. Wanneer maak je dat nou mee, dat je hartverscheurend wilt huilen omdat je iets onvergeeflijks gedaan hebt? En toch heeft het alleen in zulke situaties zin om het woord ´losprijs´ te laten vallen. Misschien kun je zelfs zeggen: alleen met het oog op zulke situaties heeft het sterven van Jezus zin. Ons leven is doorgaans te burgerlijk om te vatten waarom dit sterven zin zou kunnen hebben. De ervaring van het keerpunt, het onvergeeflijke, het absoluut onherstelbare - daar gaat het om. Misschien hebt u ooit in uw leven zo´n moment gekend. Een moment om te verdringen, zo naar. Weet dan goed: dat is nu de ervaring van zonde in de diepe zin van het woord. Het gevoel: hierna mag ik eigenlijk niet doorleven. Het is te erg.

Betekent dat dat de zin van Goede Vrijdag een aantal van ons zal ontgaan, eenvoudig omdat zij nooit zoiets afschuwelijks hebben meegemaakt? Nee. Als samenleving kennen we namelijk ook zulke momenten. Ik noem er één: de moord op de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Onvoorstelbaar dat dat nog geen 60 jaar geleden is. Je zou kunnen zeggen: hier heb je als wereldgemeenschap zo´n moment van onvergeeflijkheid. Hoe kun je daarna gewoon doorleven? Oh, we doen het gewoon. We denken er niet meer aan. We verdoven ons. Anders word je gek. Maar de moderne literatuur weet beter. Die blijft steken in zo´n moment en zegt: "Deze wereld is onvergeeflijk. Dit is niet, nooit meer goed te maken. Deze wereld heeft voorgoed afgedaan. Dit was te erg."De losprijs: de enige mogelijkheid om door te leven 1. De losprijs. De wet van Mozes zegt: "Inderdaad: zomaar doorleven kan niet. Het is te erg wat er gebeurd is. Doorleven kan alleen als het onvergeeflijke gehonoreerd wordt. Er moet zoengeld betaald worden. Dat motief neemt Jezus op. Hij ziet Petrus en weet wat die gaat doen. Hij weet dat Petrus hartverscheurend gaat huilen. Hij weet ook dat het niet goed te maken is door Petrus - nooit. Hij weet dat Petrus hiermee niet door kan en mag. Hij weet dat dat gehonoreerd moet worden. Ach, misschien kan Jézus nog wel door nadat Hij verloochend is. Maar Petrus - díe kan daarna niet door. Zo brengt Jezus de losprijs ter sprake. Petrus moet losgekocht worden van zijn schuld, wil hij door kunnen leven. De wereld moet losgekocht worden van haar Ausschwitz-schuld wil zij door kunnen leven! Zo is het alsof Jezus, doordat Hij de verloochening van Petrus aan ziet komen, weet waarom Hij moet sterven in Jeruzalem. De dienst die Hij velen wil bewijzen, geldt in de eerste plaats zijn leerling(en). Op zijn beurt gaat Petrus, dankzij zijn verloochening, begrijpen waarom Jezus moest gaan sterven in Jeruzalem... Na de opstanding, als hij inderdaad door mag leven, breekt dat inzicht pas ten volle door. 2. Jezus betaalt de losprijs. Tot het betalen van die prijs weet Jezus zich geroepen. Hij leert zien dat dat zijn missie is. Hij weet van de onvergeeflijkheid waarin de wereld zich bevindt, waarin wij ons bevinden. Hij neemt die onvergeeflijkheid ernstig. Hij neemt het op zich om die onvergeeflijkheid te ondergaan. Hij betaalt de prijs. Zonder deze prijs kan de wereld niet verder... Zo dient Hij de wereld...door aan de onvergefelijkheid te sterven. 3. Het evangelie. Dit is evangelie, goede boodschap. Dit is het alternatief voor de ondergangsstemming van de moderne literatuur. Die weet en peilt de onmogelijkheid van de wereld. Die spreekt meer waarheid dan ons lief is. De waarheid is: deze wereld is absurd tragisch en absurd schuldig. Alles eindigt met totale zinloosheid. Een vernietigend oordeel. Zijn er andere mogelijkheden? Niet veel. Misschien: reïncarnatie. Eindeloos veel levens doormaken om het onvergeeflijke goed te maken. Maar wie zegt dat we het straks beter doen? En dan is er het evangelie van Jezus Christus. De man die het op zich neemt de losprijs te betalen. De man die ervoor kiest te sterven in Jeruzalem. Het evangelie zegt: "Alleen dankzij Hem kan de wereld, kun jij verder." Deze man, zo dicht bij God, zo de man van het koninkrijk. Hij is de enige die het kan. En Hij doet het. Wat is het belangrijk dat mensen die weet hebben van onvergeeflijke schuld (denk aan mensen in gevangenissen en Tbs-klinieken) dit horen. Wat is het belangrijk dat alle christenen dit horen die geplaagd worden door het besef dat zij eigenlijk, gezien wat ooit gebeurd is, niet verder kunnen leven. Jezus wist zich geroepen mensen los te kopen van die onvergeeflijke schuld. God zij dank.

Amen