Preek over Hosea 2:13, 14

Van iemand houden is niet hetzelfde als iemand verwennen. Soms kun je het best aan iemand laten merken dat je van hem houdt door hem níet te verwennen. In Hosea 2 maakt de Here God duidelijk dat Hij zielsveel van zijn volk Israël houdt, juist in zoverre Hij het alles afneemt waar het blij mee was. Het zal er vanmorgen om gaan dat wij dat op ons in laten werken en nagaan wat dat voor óns betekent.

God neemt alles, maar dan ook alles van Israël af waar het blij mee was. Het wordt één geweldige kaalslag. Volgens vers 8 zullen rijke oogsten verspeeld worden en volgens vers 11 zullen de wijngaarden waar ook vijgenbomen in staan verwoest worden. Het volk zal niets te vieren hebben op de feestdagen, aldus vers 10: het is gedaan met Israëls vreugde. Het is vreselijk: alle welvaart in één klap vernietigd. Wij zouden zeggen: de beurskoersen kelderen; door gierende inflatie is je geld niks meer waard. Ineens zit je aan de grond en ben je alles kwijt. En Hosea zegt: dat is geen ramp die het volk zomaar overkomt – dit doet God. Waarom? Omdat Hij van zijn volk houdt? Laten we eerst iets anders vaststellen: Hij takelt zijn volk zo toe omdat Hij er kwaad op is. Kwaad, omdat zijn liefde onbeantwoord is gebleven. Israël had alles van de HERE aangepakt aan welvaart wat Hij maar gegeven had, en er vervolgens de Baäl voor bedankt. (Lees vers 4b, 11, 12) De HERE is teleurgesteld in zijn liefde, heeft eraan geleden en voelde zich diep gekwetst. Dat alles komt hier naar buiten. Hij pakt zijn volk aan om het duidelijk te maken dat het zo niet kan. Hij bewijst zijn macht door de verering van Baäl op een fiasco te laten uitlopen, vers 5 en 6. Hij berooft Israël van alles wat het had om het duidelijk te maken: "Met die Baälsdienst komen jullie van een koude kermis thuis." Hier spreekt de geërgerde Echtgenoot. Hij laat niet over zich lopen… Hij zal ze leren.

Vorige week zondagmorgen heb ik in de preek erop gewezen, dat Gods liefde niet hetzelfde is als kleffe vriendelijkheid. Liefde gaat van tijd tot tijd gepaard met boosheid. Zo niet, dan is het geen liefde meer. Dat blijkt ook hier. We begrijpen niets van de liefde van God als we ervan uitgaan dat Hij niet kwaad kan worden op wie Hij lief heeft. Nog eens: houd er rekening mee dat God boos tegenover ons kan gaan staan en ons de mantel uit kan vegen wanneer wij met zijn liefde een loopje nemen. Juist omdat Hij zijn liefde voor ons serieus neemt, kan het gebeuren dat Hij ons tot de orde roept.

Maar het zou toch gaan over de liefde van God en niet over zijn boosheid? Klopt. Het bijzondere van Hosea 2 is, dat hier de aankondiging van de verwoesting van de welvaart niet alléén als uiting van zijn boosheid geldt. Hij neemt zijn volk alles af, inderdaad - óók om zijn liefde te betonen. Dat lezen we in vers 13. Het lijkt hier over een andere gebeurtenis te gaan dan in vers 8-12, maar dat is schijn. Van groot gewicht zijn de woorden "Ik zal haar leiden in de woestijn". De woestijn, dat is het land van de verlatenheid en de leegte. In de woestijn is geen welvaart. Daar kun je niet oogsten, daar groeien geen druiven. In de woestijn loop je als mens langs de rand van de dood. Daar leidt de HERE zijn volk naar toe. Het is om zo te zeggen een teruggang in de tijd. Want daar kwamen ze ooit vandaan, uit de woestijn! Voordat de Israëlieten konden gaan genieten van het rijke land Kanaän met al zijn oogsten hadden ze als bedoeïenen gezworven door de woestijn. Zo bevestigt vers 13 vers 12. Of het letterlijk of figuurlijk te nemen is, is niet belangrijk. Waar het om gaat is, dat de HERE zijn volk al zijn welvaart afneemt en het brengt in een woestijnsituatie. Erg? Nee. Het wonderlijke is, dat deze situatie de liefde van God juist nieuwe kansen biedt. Want wat zegt vers 13 nog meer? "Zie, Ik zal haar lokken." Misschien nog beter te vertalen met: "Ik zal haar verleiden." Dit is liefdestaal: de HERE legt het opnieuw met dit volk aan. Hij gaat het verleiden om alsnog achter Hém aan te gaan. Zo ook het slot van vers 13: "Ik zal spreken tot haar hart." Alweer: liefdestaal. Vgl. Genesis 34:3: "Sichem was aan Dina innig gehecht. Hij had het meisje lief en sprak tot het hart van het meisje." Ontroerend is dit: de HERE die als een minnaar lieve woordjes in het oor van zijn volk fluistert en zijn best doet haar te verleiden…"

Daar is dus de woestijn voor nodig. In dít land is de Baäl onbekend. Hier wordt het leven op het diepste niveau beleefd. Hier geen welvaart. Hier het meest fundamentele van het leven. Hier ruimte om tot bezinning te komen en af te kicken van die zinnelijke genotscultuur. Hier ruimte om open te staan voor die stem. Hier kan worden geleerd wat liefde is. Vorige week zondagmiddag heb ik uiteengezet hoe onze cultuur lijkt op die van de Baäl. Wat kennen ook wij het zware accent op de lust, op de vruchtbaarheid, op veel, veel, veel, op welvaart, op het genot, op de roes. Hoe wordt ook onze cultuur voor een belangrijk deel voortgestuwd door de oerkrachten van de natuur. Het komt mij voor wat we er als christenen met een verdeeld hart in staan. We kijken met bevreemding en soms afgrijzen naar de verseksing van de samenleving en de overgave aan de ongebreidelde lust. Vorige week zondagmiddag sprak ik van nieuw heidendom. Aan de andere kant is de welvaart aan ons besteed en trekken ook wij aan op genot. Slecht? Niet per definitie, maar wel riskant. Want zo'n welvaartssamenleving als de onze is niet de meest geschikte situatie om God te ontmoeten. Niet voor niets heeft de Here Jezus gewaarschuwd tegen de al te grote belangstelling voor aardse schatten. Hij wist, dat zulke verwennerij maar al te gemakkelijk het zicht op Gods liefde kan verduisteren. Zijn wij wel voldoende beducht voor deze schaduwzijde van de welvaart? Slecht is welvaart niet, althans niet per definitie. Maar ze leidt er zo gemakkelijk toe dat wij ons op de spullen fixeren, en niet meer op het veel diepere niveau leven van de liefde van Hem die er achter staat. En vandaar dus de opening van de preek: van iemand houden is niet hetzelfde als iemand verwennen.. Soms kun je het best aan iemand laten merken dat je van hem houdt door hem níet te verwennen. Om ons hart te bereiken, heeft de HERE soms geen andere keus dan ons de woestijn in te leiden. Hoe dat er uitziet? Soms is het een tijd van ziekte; soms een tijd van rouw; soms een tijd van ontberingen, of van grote zorgen. Maar altijd betreft het een situatie, waarin we het leven heel fundamenteel gaan beleven, en alle gewone dingen, waar we normaal gesproken het leven in zoeken, betrekkelijk worden. In zo'n situatie, waarin wij om zo te zeggen 'afkicken' van het genot, wil de HERE ons tot bezinning brengen en ons hart openen voor de liefde. Liefde in de persóónlijke zin. Cadeautjes – ja, die horen er ook bij. Israël blíjft niet in de woestijn. Weldra opent zich het perspectief van een nieuw vreugdevol leven in overvloed, vers 14. Maar wezenlijk zijn de cadeautjes niet. Wezenlijk is dat de HERE zichzelf wegschenkt, in Christus onze Heer.

Hosea 2 is een opmerkelijke profetie, niet in de laatste plaats omdat hier wordt aangekondigd dat God in zijn liefde overwint! Het gaat Hem tóch lukken, zijn volk voor zich te winnen! Zie vers 15. Eindelijk zal Israël het leren: het verschil tussen de HERE en Baäl. Eindelijk zal het Hem honoreren als Wie Hij eigenlijk is: "Mijn man." Dan heeft het volk het begrepen: "Deze God hóudt van ons, en wij houden van Hem." Dat is het werk van de Geest. De Here God legt zich waarachtig niet neer bij onze platvloersheid. Hij wil ons léren wat liefde is, desnoods door schade en schande. Daartoe zal Hij soms krachtig snoeien in ons leven. Maar het is het waard. Leer het goed vinden, broeders en zusters, dat de Here u door de woestijn heen wil brengen tot de ontdekking van het hoogste goed hier op aarde: zijn liefde.

Amen