Preek over Kolossenzen 1:9, 10

"Groeien in het geloof": deze beeldspraak is onmiskenbaar aan de natuur ontleend; de uitdrukkingen "vrucht dragen" en "opwassen" in Kolossenzen 1:10 getuigen daarvan. Nu nemen we in de natuur een geweldige groeikracht waar. "De natuur explodeert," hoorde ik iemand zeggen, en dat geeft kernachtig aan hoe fel de levenskracht is die God in zijn schepping heeft gelegd. Mogen we met iets dergelijks rekenen als het gaat om ons christen-zijn? Dat zou mooi zijn; dan zou het dus vanzelf en onstuitbaar de goede kant op gaan. "De goede kant op": dat wil zoiets zeggen als "betere" christenen worden, en een "sterker" geloof krijgen. Een boom die vanuit die wonderlijke groeikracht steeds dieper in de aarde wortelt, een steeds dikkere stam krijgt, prachtig uitgroeit, jaarlijks een rijke oogst geeft aan appels of perziken - is dat de zin van de beeldspraak "groeien in het geloof"? Zo ja - wie zou dat niet willen? Want een buitenstaander zou wellicht denken: "Wel, je bent gelovig of je bent het niet," maar zo werkt het dus niet. Als gelovig mens kun je sterk het gevoel hebben dat het allemaal nog niet zo veel is, je geloof. Je kunt twijfelen; de ene dag ben je dichter bij God dan de andere. Soms heb je een rustig vertrouwen, dan weer is het helemaal weg. Soms heb je het gevoel dat het je lukt om te leven zoals God het wil, en dan weer ben je vreselijk ontevreden over jezelf. Welke gelovige durft zeggen dat zijn wortels diep genoeg de grond in zijn gegaan, dat zijn bladerdak dik genoeg is, dat de opbrengst van zijn vruchten elk jaar groter is? Hebben we niet allemaal diep het besef dat het beter kan en moet worden? De mensen die vandaag belijdenis doen hebben niet voor niets dit thema aangegeven. Ze voelen zich juist vandaag nog maar aan het begin staan. Natuurlijk is dat wat overdreven. Wat is er al veel gebeurd met jullie, de afgelopen jaren! Soms zág je het groeien, inderdaad, met een wonderlijke, onstuitbare kracht. Prachtig! Maar jullie hebben gelijk, als je verlangt naar steviger en hechter en dieper en stabieler. Een echte gelovige is iemand die vindt dat hij nog heel wat te groeien heeft in zijn geloof. Iemand daarentegen die dik tevreden is over zijn christen-zijn moet zich ernstig afvragen of hij wel op de goede weg is.

De wenselijkheid van groeien in het geloof - die staat dus wel vast. Maar nu de mogelijkheid ertoe. Hoe reëel is de verwachting van die groei? Ik heb oude christenen gekend die ontevredener over hun geloof waren dan ooit. De rijpheid van de ouderdom hield voor hen óók in, dat ze dieper zagen hoe gebrekkig ze functioneerden als christen. In zeker opzicht indrukwekkend, die bescheidenheid als vrucht van de ouderdom. Aan de andere kant ontmoedigend. Wordt het dan nooit wat? Inderdaad, soms denk je: het blijft krukken. Er is geen sprake van dat je je langzaam ontworstelt aan de twijfel, de wisselvalligheid, de tegenkrachten in jezelf. Aan de andere kant lijkt Jezus met de gelijkenis van de zaaier te willen zeggen, dat de gelovige óf wortel schiet en groeit en vrucht draagt, óf verdwijnt. Een tussenweg is er niet. Maar hoe moet je je dat "groeien in het geloof" voorstellen?

In Kolossenzen 1:10 gaat het over het opwassen in de (rechte) kennis van God. Dat wil zeggen: God steeds beter leren kennen. Dat verheldert de zaak. Want daarbij kun je je wat voorstellen. Ook al is naar je gevoel van geloofsgroei geen sprake, het beter leren kennen van God, ja, dat zal in de loop van je leven best gestalte kunnen krijgen. Maar hoe gaat dat in de praktijk? Allereerst is het een zaak van vertrouwd raken met het bijbels getuigenis van God. Want wie God is, dat toont Hij in de geschiedenis, en dat verhaal vertelt de bijbel. Dat is een uiterst veelzijdig verhaal, waarin heel veel verrassends is te vinden over God. Ons beeld van God is meestal simpel en rechtlijnig. Door kennis te nemen van het getuigenis dat de bijbel van Hem aflegt stel je dat beeld bij. Dat is een proces, dat geen einde kent. Het wordt versterkt door de daadwerkelijke omgang met God. Alleen bijbellezen is niet genoeg. Zoals je een mens alleen maar leert kennen door met hem om te gaan, zo leer je ook God alleen maar kennen door je in de relatie met Hem te begeven. De bijbel schetst aan de hand van de geschiedenis een beeld van Hem. Aan ons is het om daar nu als het ware op in te haken. Vergelijk het met leren auto rijden. Onontbeerlijk is de kennis van de verkeersregels en weten hoe de verhoudingen liggen in het verkeer. Maar vervolgens zul je achter het stuur moeten kruipen om ook metterdaad de regels toe te passen en voor de verhoudingen gevoel te krijgen. God beter leren kennen: dat lukt alleen als je iets doet met het beeld dat de bijbel van hem schetst. Enkele trefwoorden: God is betrouwbaar; vergevingsgezind; heilig; machtig; liefdevol. Je leert Hem als zodanig pas echt kennen wanneer je op Hem bouwt; van zijn genade wilt leven; zorgvuldig doet wat Hij wil; het met Hem aan durft; je aan zijn liefde toevertrouwt. Al doende leert men Hem kennen. Dan zul je ook merken dat je toch ook weer het bijbels getuigenis nodig hebt. Want in de omgang met God zul je voortdurend verrast worden. Het verloopt nooit precies zo als je dacht. Je kunt in verwarring raken. Dan wordt het zinvol opnieuw naar de bijbel te grijpen. Vanuit ervaringen met God lees je de bijbel weer met andere ogen. En dan van daaruit is er weer de nieuwe uitdaging om je in de relatie met God te begeven. God steeds beter leren kennen: dat houdt dus in dat je een weg met God aflegt. Op die weg kan van alles gebeuren. Er kunnen impasses zijn; zonnige periodes en tijden van ruw weer; pieken en dalen. In dat alles leer je God van lieverlee beter kennen. Het is geen regelmatig verlopend proces, maar het gaat met horten en stoten. Daar heb je ze weer: de twijfels, de ups en downs. Maar zie daarin niet een doelloos rondcirkelen zonder enige voortgang; veeleer doen ze dienst als materiaal waardoor jouw relatie tot God zich vormt. God beter leren kennen betekent soms ook bepaalde zekerheden kwijtraken. Maar altijd gaat het om die praktijk: steeds nieuwe geloofservaringen met Hem opdoen, en metterdaad zijn wil in praktijk brengen. Vandaar dat in vers 9 sprake is van "vervuld worden met de kennis van zijn wil om de Here waardig te wandelen". De echte kennis van God loopt op praktische gedragingen uit. Je kent Hem niet echt, als je geen consequenties verbindt aan het geloven in Hem.

Dat is dus "groeien in het geloof": groeien in het kennen van God. Uit die "kennis" komt alles voort. Begin hiermee: je ten doel stellen God beter te leren kennen, door gedurig bezig te zijn met de bijbel en gedurig je in de relatie met Hem te begeven. Op basis daarvan zal je christen-zijn in een voortgaande ontwikkeling terechtkomen. Dat betekent niet dat je steeds tevredener zult worden. Misschien hoort het wel bij het God steeds beter leren kennen, dat je ook steeds beter jezelf leert kennen in je gebrekkigheid. Zo gezien hebben die oude mensen die zich bewuster zijn dan ooit van tekortkomingen in hun christelijk leven wellicht veel meer groei doorgemaakt dan zij van zichzelf weten.

Tenslotte. Paulus geeft hier geen opdracht om te groeien; hij stelt ook niet vast dat het gebeurt. Hij bidt ervoor. Laten we dat niet over het hoofd zien. Groeien heeft te maken met groeikracht, dat is levenskracht, en over levenskracht beschikken wíj niet. Die komt van God. Daar heb je als schepsel, dat in zichzelf dood is, om te vragen. Dat kun je voor jezelf doen. Maar het is natuurlijk heel mooi als je weet dat anderen dat voor je doen. Ik kijk de kant op van de ouders van hen die belijdenis doen. Dank voor uw kinderen, maar blijf ook bidden en vragen, niet alleen om bewaring, maar ook om groei! Ik kijk tevens de kant op van heel de gemeente. Fijn dat er gebedskringen zijn. Waardeer deze jonge mensen, broeders en zusters, en versterk ze.

Ik vat samen. Groeien in het geloof, dat is een zaak van God beter leren kennen. Zie je leven voor je als een weg die jij met Hem mag gaan. Er kan van alles op gebeuren, misschien forse inzinkingen of zelfs geloofscrises. Maar laat je door de bijbel inspireren om je steeds opnieuw daadwerkelijk in de relatie met God te begeven. Dan zul je metterdaad vrucht dragen. En wij - wij zullen voor je bidden.

Amen